بررسی قیام‌های مسلمانان علیه دولت اتیوپی در دهه ۶۰ میلادی

به گزارش «شیعه نیوز»، کتاب «اسلام، اقوام و درگیری‌ها در اتیوپی» نقش دین و اقوام در قیام‌های تحت رهبری مسلمانان علیه دولت اتیوپی در دهه ۱۹۶۰ در منطقه باله را بررسی می‌کند.

 رایزنی فرهنگی ایران در اتیوپی در تازه‌ترین گزارش ارسالی خود به مهر به معرفی یک کتاب از تاریخ معاصر این کشور پرداخته است. کتاب «اسلام، اقوام و درگیری‌ها در اتیوپی – سال‌های بین ۱۹۶۳و۱۹۷۰- قیام در منطقه بالی» با عنوان اصلی Islam, Ethnicity, and Conflict in Ethiopia: The Bale Insurgency, 1963-1970 در ۳۰۰ صفحه و به زبان انگلیسی توسط دانشگاه کمبریج منتشر شده است.

نویسنده در این کتاب نقش دین و اقوام در درگیری‌ها، قیام‌های تحت رهبری مسلمانان علیه دولت اتیوپی در دهه ۱۹۶۰ در منطقه باله در جنوب شرقی ایالت اتیوپی به رهبری مردم محلی اورومو و سومالی را بررسی می‌کند و در نوع خود درک عمیقی از نقش دین، روابط بین مذاهب، اقوام و مساله قومیت‌گرایی در شاخ آفریقا به خواننده ارائه می‌دهد. این کتاب با کاوش در اثرات متقابل بین انگاشت‌ها و واقعیات عاطفی زیسته‌ها که الهام گرفته از چرخش مادیات در زمینه مطالعات فرهنگی و مذهبی است، نشان می‌دهد که تفکر و تعیین محل استقرار اقوام بعنوان یک نیاز طبیعی و شکل گیری ذات درونی برای ایجاد هویت‌های قومی- مذهبی است.

نویسنده کتاب به نام ترجِه اوتِبو دانشیار مرکز مطالعات آفریقایی و گروه دین، در دانشگاه فلوریدا است، تحقیقات وی بیشتر در مورد اسلام در اتیوپی و شاخ آفریقا و سلفی‌گری در آفریقا متمرکز بوده است. او همچنین نویسنده کتاب بومی سازی سلفی در سال ۲۰۱۲ است.

بالی یا باله، ایالتی در جنوب اتیوپی (حبشه) است. این ناحیه از شمال غربی به ایالت آروسی، از شمال شرق به ایالت هررج و از جنوب غربی به ایالت سیدامو محدود است و قسمت‌های پست جنوب شرقی آن با سومالی هم‌مرز است. بالی با وسعتی بیش از ۰۰۰‘،۱۲۴ متر مربع پس از هررج، وسیع‌ترین ایالت اتیوپی به‌شمار می‌رود. این ایالت از آب و هوایی معتدل و زمینی حاصل‌خیز برخوردار است. رود شِبِلی، بالی را از ایالتهای آروسی و هررج جدا می‌سازد. همچنین رود وِبِی که در ناحیه مرکزی آن جریان دارد و نیز رود گِناله که مرز میان بالی و سیدامو را تشکیل می‌دهد، از مهم‌ترین رودهای آن هستند. این رودها پس از عبور از سومالی به اقیانوس هند می‌ریزد. جمعیت بالی در ۱۹۸۴ م / ۱۳۶۳ ش بیش از یک میلیون نفر برآورد شده بود.

نام بالی نخستین‌بار در سده ۸ق / ۱۴ م، در نوشته‌های عامده صیون پادشاه حبشه (حک ۷۱۲-۷۴۳ ق / ۱۳۱۲-۱۳۴۲ م) ذکر شده است که در آن روزگار بالی بخشی از قلمرو او به شمار می‌رفت. جغرافی‌دانان مسلمان نیز در همان سده به بیان اوصاف آن پرداختند. به گفته ابن فضل‌الله عمری طولانی این سرزمین در ۲۰ روز و عرض آن را در ۶ روز پیموده می‌شد. حکمرانان بالی که همگی خراجگذار سلطان حبشه بودند، بیش از ۱۸ هزار سواره نظام و شمار فراوانی پیاده‌نظام در اختیار داشتند. معاملات تجاری در آنجا به جای استفاده از سکه‌های رایج طلاو نقره، به صورت پایاپای انجام می‌شد

گویا آیین اسلام در سده ۷ق / ۱۳ م به این منطقه راه یافت. منابع موجود، گسترش و وراج اسلام را به شیخ حسین نسبت داده‌اند که آرامگاه وی در بالی از احترام فراوانی برخوردار است. همه‌ساله بیش از ۱۰۰ هزار نفر، از اطراف و اکناف با پای پیاده به زیارت مدفن شیخ حسین می‌آیند که از این راه سود سرشاری به دست می‌آید. مسلمانان این منطقه به مذهب حنفی گرایش دارند. بیشتر ساکنان بالی را گالاییها (قوم گالا) تشکیل می‌دهند. ۵۰٪ جمعیت گالا مسلمان هستند و بقیه نیز تحت نفوذ اسلام قرار دارند.

در سده ۱۰ ق / ۱۶ م احمد بن ابراهیم، سلطان حبشه به بالی تاخت و آنجا را به تصرف خویش درآورد. از آن پس بالی پیوسته صحنه کشمکش‌های داخلی و عرصه تاخت و تاز حکمرانان محلی گشت که با تلاش احمد و زمامداران وقت مقاومت آنان را در هم شکسته می‌شد بالی تا ۱۵۴۲ م همچنان تابع پادشاهی حبشه بود و سرانجام به دست عباس (حاکم‌بالی)، استقلال خود را بازیافت. در سده‌های معاصر این منطقه شاهد وقوع جنبش‌های جدایی‌طلب بود که عدم استقرار حکومتی مقتدر، حاکمیت امپراتوری مستبد و سیطره فئودال‌های نیمه مستقل را عامل آشفتگی اوضاع سیاسی دانسته‌اند.

انتهای پیام