چرا محمد بن‌سلمان خواستار مذاکره با ایران شده است؟

به گزارش «شیعه نیوز»، به باور نویسنده نشریه «فارین پالیسی» که در زمینه سیاست‌های بین‌المللی فعالیت دارد، احساس تنهایی و ترس عربستان سعودی از خروج آمریکا از منطقه باعث شده این کشور گفتمان مذاکره و دیپلماسی را در دستور کار قرار دهد.

«فارین پالیسی» با اشاره به صحبت‌های ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن‌سلمان درباره جمهوری اسلامی ایران- که از تمایل خود به مذاکره با ایران گفته بود- می‌گوید که دلیل این تغییر آشکار این است که بن‌سلمان متوجه شده که تمایل آمریکا برای خروج از منطقه خاورمیانه جدی است.

یادداشت «فارین پالسی» که امضای «تریتا پارسی» را دارد، با اشاره به صحبت‌های محمد بن‌سلمان آغاز می‌شود؛ که به تلویزیون سعودی گفته:

«ما به دنبال روابطی خوب با ایران هستیم و همراه با شرکا و متحدان خود در منطقه تلاش می‌کنیم اختلافات خود را با ایران برطرف کنیم». این‌ها صحبت‌های بن سلمان، با تلویزیون سعودی است. چهره نه چندان خوشنام پادشاهی عربستان، که همین چهار سال پیش آهنگ دیگری خوانده و ادعا کرده بود که گفتگو با ایران غیرممکن است. بن‌سلمان، آن زمان گفته بود که «چگونه می‌شود با رژیمی که بر اساس یک ایدئولوژی افراطی شکل گرفته، گفتگو کرد؟». او در آن گفتگو ادعا کرده بود که عربستان سعودی نبرد را به خاک ایران خواهد کشاند.

«فارین پالسی» در ادامه ضمن ابراز این پرسش که «چه عاملی باعث شده که این تغییر ۱۸۰ درجه‌ای به وجود آید؟»؛ خود پاسخ این پرسش را هم داده است:

در این چرخش ناگهانی نقش یک عامل مهم‌تر از بقیه است: نشانه‌هایی رو به فزاینده- که نشان می‌دهد تمایل آمریکا برای تغییر تمرکز خود از خاورمیانه به منطقه‌ای دیگر جدی است. در حقیقت پاسخ این پرسش به جای این‌که به چیزی که واشنگتن انجام داده یا خواهد داد، مربوط باشد؛ بیشتر به کاری که واشنگتن متوقف کرده یا خواهد کرد، ربط دارد. یعنی دیگر این اطمینان از جانب آمریکا وجود ندارد که شرکای امنیتی‌اش در منطقه هر رفتار بی‌پروایی هم انجام دهند، آمریکا بدون هیچ گونه قید و شرطی از آنها حمایت خواهد کرد. رفتاری که آن را می‌توان رو برگرداندن آمریکا از درگیر کردن خود در نزاع‌ها و استراتژی‌های شرکای خاورمیانه‌ایش نامید- که باعث شده قدرت‌های منطقه مجبور به کشف ظرفیت‌های دیپلماتیک خود شوند. در حقیقت برخلاف پیش‌بینی‌های موسوم به «روز رستاخیز» در حوزه سیاست‌ خارجی واشنگتن مبنی بر این‌که خروج ایالات متحده از منطقه باعث بروز هرج و مرج در خاورمیانه خواهد شد، نه تنها صحبت‌های موجود درباره عقب‌نشینی آمریکا از منطقه باعث هرج و مرج نشده، که حداقل در آغاز کشورها را وادار به کشف ظرفیت‌های دیپلماتیک‌شان کرده است.

اظهارات نرم‌تر محمد بن‌سلمان به احتمال زیاد واکنشی است به مذاکراتی که به ادعای فایننشال تایمز در عراق بین ایران و همسایگان عرب این کشور، با هدف کاهش تنش‌ها و پایان دادن به جنگ یمن برگزار شد. مذاکراتی که گفته می‌شود به همت نخست‌وزیر عراق، مصطفی الکاظمی برگزار شده است که علاقه آشکاری به حل تنش‌های سعودی‌ها و ایرانی‌ها دارد و می‌داند که خصومت و جنگ نیابتی این دو کشور- در هر جای منطقه خاورمیانه- خطر بی‌ثباتی بیشتر عراق را در پی خواهد داشت.

به هر حال این که متحدان و شرکای امنیتی واشنگتن در خاورمیانه، ناگهان، به گزینه دیپلماسی منطقه‌ای روی آورده‌اند، نکته جالبی است.

فارین پالسی در ادامه بر این موضوع تاکید کرده است که «اولویت سیاسی جو بایدن در خاورمیانه، خروج به هر قیمتی، یا حداقل کاهش حضور است. موضوعی که به ناگاه دیپلماسی را به گزینه اصلح شرکای امنیتی آمریکا در خاورمیانه تبدیل کرده است».

یادداشت‌نویس «فارین پالیسی» در ادامه مدعی شده که تاکنون در پنج جلسه‌ای که بین ایران و اعراب، از دی ماه سال قبل به این سو برگزار شده است، موضوع گفت‌و‌گوها عمدتا بر روی مسایل یمن، لبنان و سوریه متمرکز بوده و یکی از این دیدارها با حضور فرمانده نیروی قدس سپاه برگزار شده است.

در ادامه این مطلب می‌خوانیم که «با این که در ابتدا، مقامات سعودی ماجرا را انکار کردند، اما تهران ضمن خودداری از اظهار نظر کردن، گفت که از گفتگو با ریاض استقبال می‌کند. انکارها و تکذیب‌هایی که نتوانستند نادرست بودن مسایل مطرح‌شده را ثابت کنند و در ادامه نیز فایننشال تایمز روشن کرد که تاکنون تنها نوک کوه یخ مشخص شده است. سایت خبری امواج نیز خبر از برگزاری حداقل پنج جلسه از این دست داده است».

نویسنده «فارین پالیسی» در پایان اتخاذ استراتژی انجام مذاکره و اولویت بخشیدن به دیپلماسی را درک این واقعیت از سوی اعراب به‌ویژه سعودی‌ها می‌داند که برای آمریکا، منطقه خاورمیانه دیگر در اولویت قرار ندارد و در واقع این کشور می‌خواهد درگیری‌های خود در منطقه را کاهش دهد.

در سطور پایانی، بعد از ابراز خوش‌بینی نویسنده به فرجام اتخاذ گفتمان دیپلماسی در خاورمیانه می‌خوانیم: «دومین دلیلی که باعث خوش‌بینی نسبت به فرجام این تصمیمات می‌شود، این است که به نظر می‌رسد این گفتگوی منطقه‌ای توسط خود قدرت‌های منطقه‌ای آغاز و هدایت می‌شود. همان‌طور که در گزارش موسسه کوینسی اشاره شده، رهبری منطقه‌ای و مالکیت این روند برای موفقیت و دوام آن ضروری است. البته این به این معنا نیست که آمریکا در این روند سهیم نبوده. قطعاً این اتفاق افتاده- اما نه به روشی که تشکیلات سیاست خارجی واشنگتن آن را پیش‌بینی کرده باشد».

«فارین پالیسی» در نهایت نوشته مهم‌ترین عاملی که بازیگران منطقه را مجبور به اتخاذ روش دیپلماتیک کرده، این واقعیت است که آمریکا بعد از خروج از منطقه، دیگر تعهدی برای حمایت از ریاض در مقابل تهران نخواهد داشت. واقعیتی که عربستان سعودی را به اتخاذ روش‌های دیپلماتیک واداشته است.

انتهای پیام