یمن چگونه دریا را به عامل بازدارندگی تبدیل کرد؟

به گزارش «شیعه نیوز»، عضو شورای عالی سیاسی یمن پس از حادثه آتش سوزی در نفتکشی در بندر جده در توئیتی طعنه آمیز اعلام کرد: اگر عربستان درخواست کند، آماده‌ایم تا تامین امنیت بنادر این کشور را بر عهده بگیریم، به ویژه آن که به نظر می‌رسد آمریکا و انگلستان در این کار ناتوان هستند[2].

این سخنان محمد علی الحوثی نشان از افزایش توانمندی نیروی دریایی این کشور در طول سالهای نبرد با ائتلاف سعودی دارد. کارآمدی و توانمندی نیروی دریایی یمن زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بدانیم جبهه دریایی یمن با طول دو هزار و پانصد کیلومتری از جنوب، مشرف به خلیج عدن و دریای عرب و از غرب مشرف به دریای سرخ است. در واقع عرصه قدرت نیروی دریایی این کشور در میان دریای سرخ و اقیانوس هند قرار دارد که اهمیت استراتژیکی ویژه‌ای به یمن داده است.

اهمیت یمن تنها به علت تنگه باب المندب نیست و عواملی چون نزدیکی این کشور به شاخ شرقی آفریقا، دارا بودن سواحل طولانی در دریای سرخ و دریای عرب و به تبع آن وجود بنادر مهمی مانند عدن و الحدیده به اهمیت استراتژیکی این کشور افزوده است[3].

نیروی دریایی یمن با در اختیار داشتن بندر الحدیده و نظارت بر تنگه باب المندب در امتداد دریای العرب، خلیج عدن و دریای سرخ که محل ترانزیت و عبور روزانه میلیون‌ها بشکه نفت، تردد کشتی‌های تجاری به سوی کانال سوئز و پالایشگاه عربستان در ینبع و سپس ورود کشتی‌های نفت‌کش و تجاری به آب‌های آزاد به مقصد کشورهایی هم چون چین و اروپا است، توانسته به عنوان یک نیروی بازدارنده در سالهای بحران یمن نقش بازی کند[4].

به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت قدرت نیروی دریایی ارتش یمن، نگاهی به توانمندی ها و مهمترین عملیات‌های این نیرو در طول بیش از پنج سال بحران یمن داشته باشیم.

توانمندی‌های نیروی دریایی یمن

ماموریت نیروی دریایی یمن حفاظت از نوار ساحلی این کشور در امتداد دریای سرخ و دریای عربی است و متشکل از فرماندهی نیروی دریایی، گارد ساحلی، واحدهای دریایی شناور، یگان‌های گارد ساحلی و یگان‌های پیاده نیروی دریایی است.

در پنجم اکتبر 2015 یک تیم متخصص نیروی دریایی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن بخشی از تاکتیک رزمی خود را نشان داد و همزمان نیروی دریایی یمن به کشورهای عضو ائتلاف سعودی درباره نفوذ به آب‌های منطقه ای هشدار داد[5].

در همین راستا انصارالله در نوامبر 2017 اعلام کرد که مجموعه موشک‌های بومی دریایی با نام المندب 1 را نیز در اختیار دارند[6]. در کنار توانمندی‌های ذکر شده، نیروی دریایی یمن در استفاده از پهپادها، قایق‌های تندرو، قایق‌های بی‌سرنشین انتحاری و طراحی، ساخت و استفاده از مین‌های دریایی صد درصد یمنی مرصاد که توانایی مقابله با کشتی‌­های نظامی نیروهای ائتلاف سعودی را دارند، نشان از کارآمدی و بازدارندگی این نیروها می دهد[7].

مهمترین عملیات‌های نیروی دریایی یمن

شناور ترابری تندروی HSV-2 Swift که در ابتدا برای نیروی دریایی آمریکا ساخته و پس از آن به امارات اجاره داده شده بود یکی از اولین قربانیان رزم دریایی در جنگ یمن در سال 2016 بود. با انهدام این کشتی توسط نیروی دریایی یمن، جنگ دریایی در بحران این کشور رسما کلید خورد.

در زمستان 2017 عملیات‌های نیروی دریایی یمن با کشتی‌های انتحاری شکل نوینی به نبردهای آبی داد. انهدام ناو پیشرفته المدینه که در گلوله باران مناطق مسکونی یمن شرکت داشت، توسط قایق‌های بدون سرنشین نیروی دریایی یمن نقطه عطفی در جنگ‌های دریای ائتلاف سعودی و یمن به شمار می‌رود[8].

این شیوه جنگی بعدها در حمله به سکوهای نفتی سعودی، بندر المخا که تحت اشغال نیروهای اماراتی است تکرار شد[9]. یکی از کارآمدترین روش‌های نیروی دریایی یمن برای ایجاد سیاست‌های بازدارندگی در دریا، عملیات مین ریزی دریایی است که با استفاده از مین‌های دریایی مرصاد صورت پذیرفته است.

از 2016 تاکنون نیروی دریایی ارتش یمن به عنوان یکی از نیروهای مهم و تأثیرگذار در جنگ تحمیلی به مردم این کشور ظاهر شده است. این نیرو توانسته است در شرایط سخت و محاصره مردم یمن با استفاده از عملیات های پدافندی و آفندی خود نقش ویژه‌ای در تغییر تاکیتیک‌های نظامی انصارالله بازی کند.

استفاده از تجهیزات نوین ساخت متخصصان وزارت دفاع این کشور در کنار برنامه ریزی صحیح و حساب شده برای عملیات­‌های نوین دریایی می‌تواند توازن را به سمت نیروهای مردمی انصارالله سوق دهد.

با توجه به اهمیت تنگه باب المندب و دریای سرخ، انصارالله می‌تواند با تقویت نیروی دریایی خود پایان بحران را به مسیر دلخواه خود پیش ببرد و از یک قدرت بازدارنده مهم استفاده کند. اما آنچه در این میان بسیار حائز اهمیت است این اقدامات نباید به عنوان بهانه‌ای برای حضور مستقیم قدرت‌های فرامنطقه‌ای در منطقه تبدیل شود.

عماد اصلانی مناره بازاری[1]

[1]دکترای روابط بین الملل

[2] https://fa.alalamtv.net/news/5333211

[3] https://www.irna.ir/news/83657295

[4] https://www.mehrnews.com/news/4519064

[5] https://www.farsnews.ir/news/13970508000811

[6] https://www.mashreghnews.ir/news/817371

[7] https://iswnews.com/14920/

[8] https://www.mashreghnews.ir/news/685367/

[9] https://www.mashreghnews.ir/news/758980