چرا در برخی روایات، مجموع نمازهای واجب و نافله شبانه‌روزی پنجاه رکعت ذکر شده و در برخی دیگر پنجاه و یک رکعت؟!

شیعه نیوز:
پرسش
منظور از این‌که در برخی روایات نمازهای واجب و نافله شبانه‌روزی پنجاه رکعت ذکر شده و در برخی دیگر پنجاه و یک رکعت؛ چیست؟
پاسخ اجمالی
دو دسته روایات در این‌باره وارد شده است؛ دسته اول مجموع آنها را 50 رکعت شمرده و دسته دوم 51 رکعت.
در اینکه نمازهای واجب 17 رکعت است، اختلافی وجود ندارد، بر این اساس باید اختلاف را در نمازهای مستحب جستجو کرد که آیا 33 رکعتند یا 34 رکعت؟
در همین راستا باید گفت که علت اختلاف در ارائه تعداد، نماز وتیره و یا نافله عشاست(دو رکعت نماز نشسته که در حکم یک رکعت ایستاده است).
بر اساس روایات نقل شده از امامان معصوم( علیه السلام )، نماز وتیره با آنکه مستحب است، امّا جزو نمازهای سنت رسول الله( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیست.
بر این اساس، روایاتی که آن نمازها را 50 رکعت شمرده‌اند در صدد بیان سنت پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) هستند که دو رکعت نافله نشسته عشاء را به حساب نیاوردند،[1] امّا روایاتی که آن نمازها را 51 رکعت دانستند در صدد بیان نمازهای واجب و نوافل مستحب هستند، اعمّ از این‌که جزو سنت پیامبر باشد و یا نباشد.[2]
بنابر این، دو رکعت نافله عشا(که در حکم یک رکعت است) از سنت پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیست؛ زیرا سنت آن است که روش رسول خدا بر آن باشد و آن‌را عادت خودشان قرار داده باشند و روایاتی که 50 رکعت را بیان می‌کنند در مقام بیان سنت آن‌حضرت هستند و روایاتی که 51 رکعت را بیان می‌کنند در مقام بیان مستحب هستند خواه سنت آن حضرت باشد و یا نباشد.[3]
[1]. «عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ( علیه السلام ) قَالَ: صَلَاةُ النَّافِلَةِ ثَمَانُ رَکَعَاتٍ حِینَ تَزُولُ الشَّمْسُ قَبْلَ الظُّهْرِ وَ سِتُّ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الظُّهْرِ وَ رَکْعَتَانِ قَبْلَ الْعَصْرِ وَ أَرْبَعُ رَکَعَاتٍ بَعْدَ الْمَغْرِبِ وَ رَکْعَتَانِ بَعْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ تَقْرَأُ فِیهِمَا مِائَةَ آیَةٍ قَائِماً أَوْ قَاعِداً وَ الْقِیَامُ أَفْضَلُ وَ لَا تَعُدُّهُمَا مِنَ الْخَمْسِینَ وَ ثَمَانُ رَکَعَاتٍ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ تَقْرَأُ فِی صَلَاةِ اللَّیْلِ بـ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ فِی الرَّکْعَتَیْنِ الْأَوَّلَتَیْنِ وَ تَقْرَأُ فِی سَائِرِهَا مَا أَحْبَبْتَ مِنَ الْقُرْآنِ ثُمَّ الْوَتْرُ ثَلَاثُ رَکَعَاتٍ تَقْرَأُ فِیهَا جَمِیعاً قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ تَفْصِلُ بَیْنَهُنَّ بِتَسْلِیمٍ ثُمَّ الرَّکْعَتَانِ اللَّتَانِ قَبْلَ الْفَجْرِ تَقْرَأُ فِی الْأُولَى مِنْهُمَا- قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ وَ فِی الثَّانِیَةِ قُلْ هُوَ اللَّهُ»؛ شیخ طوسى، محمد بن حسن‏، ‏تهذیب الأحکام، ج ‏2، ص 5، تهران، دار الکتب الإسلامیه‏، چاپ چهارم، 1407ق‏.
[2]. «عَنْ رَسُولِ اللَّهِ( صلی الله علیه و آله و سلم ) أَنَّهُ قَالَ لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلَ کَشَفَ لَهُ عَنْ بَصَرِهِ فَنَظَرَ فِی جَانِبِ الْعَرْشِ نُوراً فَقَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی مَا هَذَا النُّورُ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَا مُحَمَّدٌ صَفِیِّی فَقَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَى بِجَانِبِهِ نُوراً آخَرَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَا عَلِیٌّ نَاصِرُ دِینِی قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَى بِجَانِبِهِمَا نُوراً آخَرَ ثَالِثاً یَلِی النُّورَیْنِ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذِهِ فَاطِمَةُ تَلِی أَبَاهَا وَ بَعْلَهَا فَطَمَتْ مُحِبِّیهَا مِنَ النَّارِ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَى نُورَیْنِ یَلِیَانِ الْأَنْوَارَ الثَّلَاثَةَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَذَانِ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ یَلِیَانِ أَبَاهُمَا أُمَّهُمَا وَ جَدَّهُمَا قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی إِنِّی أَرَى تِسْعَةَ أَنْوَارٍ قَدْ أَحْدَقُوا بِالْخَمْسَةِ الْأَنْوَارِ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَؤُلَاءِ الْأَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِهِمْ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ بِمُنْ یُعْرَفُونَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ أَوَّلُهُمْ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرٌ وَلَدُ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى وَلَدُ جَعْفَرٍ وَ عَلِیٌّ وَلَدُ مُوسَى وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ عَلِیٌّ وَلَدُ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنُ وَلَدُ عَلِیٍّ وَ مُحَمَّدٌ وَلَدُ الْحَسَنِ الْقَائِمُ الْمَهْدِیُّ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی وَ أَرَى عِدَّةَ أَنْوَارٍ حَوْلَهُمْ لَا یُحْصِی عِدَّتَهُمْ إِلَّا أَنْتَ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ هَؤُلَاءِ شِیعَتُهُمْ وَ مُحِبُّوهُمْ قَالَ إِلَهِی وَ سَیِّدِی بِمَ یُعْرَفُ شِیعَتُهُمْ وَ مُحِبُّوهُمْ قَالَ یَا إِبْرَاهِیمُ بِصَلَاةِ الْإِحْدَى وَ الْخَمْسِینَ وَ الْجَهْرِ بِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ الْقُنُوتِ قَبْلَ الرُّکُوعِ وَ سَجْدَتَیِ الشُّکْرِ وَ التَّخَتُّمِ بِالْیَمِینِ قَالَ إِبْرَاهِیمُ اجْعَلْنِی إِلَهِی مِنْ شِیعَتِهِمْ وَ مُحِبِّیهِمْ قَالَ قَدْ جَعَلْتُکَ مِنْهُمْ فَأَنْزَلَ تَعَالَى فِیهِ وَ إِنَّ مِنْ شِیعَتِهِ لَإِبْراهِیمَ إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ‏»؛ ابن شاذان قمی، أبو الفضل شاذان بن جبرئیل‏، الفضائل، ص 158، قم، منشورات رضى، چاپ دوم، 1363ش‏.
[3]. محقق داماد، یزدى، سید محمد، کتاب الصلاة، ج ‌1، ص 13، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1416ق‌.

T