هاتف غیب چیست؟ و آیا ریشه حدیثی دارد؟

شیعه نیوز:
پرسش
هاتف غیبی چیست؟ آیا بنیاد حدیثی دارد و آیا برای اصحاب معصومین هم اتفاق افتاد؟
پاسخ اجمالی
هاتف به معنای صدا کننده و آواز دهنده است؛ و هاتف غیبی یعنی صدا کننده‌‌ای که صدایش شنیده می‌شود، اما خود شخص دیده نمی‌شود.[1]
برخی از وحی‌ها نیز می‌تواند نشانگر هاتف غیبی باشد، احتمالاً مانند آنچه به مادر حضرت موسی( علیه السلام ) برای انداختن فرزندش به دریا[2] و به مادر حضرت عیسی( علیه السلام ) برای خوردن و آشامیدن از درخت خرما و نهر آب[3] وحی شده است.
به هر حال، اصطلاح «هاتف غیبی» ریشه در روایات نیز دارد که دو مورد را به عنوان نمونه ذکر می‌کنیم:
1. حسن بن محمد (بسندش) از زرارة بن اعین برایم گفت: از گوینده‏‌ای شنیده شد که در دل شب می‌گفت: کجایند آنان که از دنیا رو گردانده و به آخرت متوجه شده‌‏اند؟ پس هاتفى که آوازش شنیده می‌شد و خودش دیده نمی‌شد از جانب قبرستان بقیع به او پاسخ داد: آن‌کس (که تو جویاى او هستى) على بن الحسین است.[4]
2. در جریان ولادت امام علی( علیه السلام ) در خانه خدا از فاطمه بنت اسد(مادر امام علی) چنین نقل شده است: «چون خواستم از خانه خدا بیرون آیم هاتفى آواز داد، اى فاطمه نامش را على بگذار که او على است و خداى اعلى می‌فرماید من نام او را از نام خود گرفتم ...».‏[5]
بنابراین از نظر منابع دینی امکان و تحقق هاتف غیبی برای برخی افراد جای شک نیست؛ و اختصاص به افراد خاص ندارد.[6] البته روشن است هر ادعایی مبنی بر شنیدن صدای هاتف غیبی را از هر کس نمی‌توان پذیرفت؛ بلکه باید مطابق معیار و ضوابط خاص باشد.[7]
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 9، ص 344، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. طه، 38-39؛ قصص، 7.
[3].مریم، 24-26.
[4]. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 144، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.
[5]. ابن بابویه، محمد بن على، أمالی، ص 133، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
[6]. ر. ک: 95864.
[7]. ر. ک: 94245 و 94781.
آیات مرتبط

سوره مريم (24) : فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا
سوره مريم (26) : فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا
سوره طه (38) : إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ
سوره طه (39) : أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي
سوره القصص (7) : وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ

T