- علمی
- سلامت
- گوناگون
- اجتماعی
- احکام اسلامی
- دین و مذهب
- اخلاق اهل بیت
- مباحث زناشوئی
- کودک و خانواده
- آشپزی و آشپزخانه
- گردشگری و تفریحی
- روانشناسی و مشاوره
- الگو سازی و سبک زندگی
- تکنولوژی و فناوری اطلاعات
شیعه نیوز:
پرسش
من شنیدم که مسلمانان در جنگ بدر یا احد به دستور حضرت حمزه آب را بر روی کفار بستند(با ریختن سنگ در چاه یا...) که من هم در فیلم محمد رسول الله همین گونه دیدم. با این فرض، بستن آب در کربلا بر روی امام حسین (بدون در نظر گرفتن مقام امامت ایشان) دور از ذهن نیست؛ چون چیزی که عوض دارد گله ندارد! آیا این واقعه درست بوده؟ و اگر درسته توجیهش چیست؟
پاسخ اجمالی
برای دست‌یابی به پاسخ روشن، سؤال را این‌گونه طرح می‌کنیم که آیا پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در جنگ بدر دستور داد آب را بر مشرکان ببندند؟
الف. با دلایلی که ارائه می‌شود روشن خواهد شد که مسلمانان، مخالفان را از آب منع نمی‌کردند. اگرچه به دستور پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) چاه‌های دیگر از سنگ پُر و بسته شده است، امّا این به معنای منع مشرکان از بهره‌برداری از آب آن یک چاه باقی مانده و چاه‌های دیگر در اطراف نیست، بلکه مورّخان آورده‌اند که مشرکان از چاه‌های اطراف و حتی از همان چاهی که در محدوده لشکریان اسلام بود، استفاده نموده و آب برداشتند.
در تاریخنامه طبری آمده است: گروهى از مشرکان آمدند که از آن حوض آب بخورند و مسلمانان خواستند که آنان را باز دارند، امّا پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: بگذارید تا بخورند که هر مشرک که از آن آب بخورد در این جنگ کشته می‌شود، و همچنان بود که پیامبر گفت.[1]
ب. هدف مسلمانان از پُر کردن برخی از چاه‌های بدر عدم دست‌رسی به آب نبود.
نظر به نکته فوق الذکر که هم در اطراف بدر و لو با فاصله دو سه فرسخی آب پیدا می‌شد و هم از آب چاه مسلمانان استفاده می‌کردند؛ بر این اساس نمی‌توان گفت هدف پیامبر از بستن چاه، دست‌رسی نداشتن مشرکان به آب بود.[2] بلکه اهداف دیگری را در این کار دنبال می‌کردند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
1. اطاعت از خدا: واقدى از ابراهیم بن اسماعیل بن ابى حبیبة، از داود بن حصین، از عکرمة، از ابن عباس نقل می‌کند: پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در جنگ بدر در محلى فرود آمدند، حباب بن منذر گفت: این‌جا مناسب نیست. ما را به نزدیک‌ترین آب به دشمن ببرید و کنار آن حوضى ایجاد می‌کنیم و ظرف‌ها را در آن قرار می‌دهیم، آب می‌آشامیم و جنگ می‌کنیم و سر دیگر چاه‌ها را می‌بندیم. در این هنگام، جبرئیل( علیه السلام ) به حضور رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و گفت: رأى درست همان است که حباب بن منذر به آن اشاره کرد، و پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به حباب فرمود: «رأى صحیح را اظهار داشتى» و برخاستند و همان کار را انجام دادند.[3]
۲. محدود کردن دایره جنگ: سلیمان بن حرب از حماد بن زید، از یحیى بن سعید نقل می‌کند پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) روز جنگ بدر با مردم مشورت فرمود. حباب بن منذر برخاست و گفت: ما اهل جنگیم و چنان مصلحت می‌بینم که سر همه چاه‌هاى آب، جز یک چاه را ببندیم و با آنان کنار همان چاه رویاروى شویم.[4]
د. در هنگامه‌ای که پایه‌های حکومت نوپای اسلامی هنوز مستحکم نشده بود و مسلمانان تجربه جنگ این چنینی را نداشتند؛ از این‌رو نیاز به یک روحیه مضاعفی بود تا آنان را در این راه محکم‌تر و استوارتر نماید؛ لذا چنین به نظر می‌رسد این کار بیشر جنبه روانی داشت تا از این طریق روحیه مسلمانان تقویت و مشرکان نیز تضعیف شوند.
گفتنی است؛ با توجه به دلائل ارائه شده روشن شد که در جنگ بدر کسی از آب منع نشده است؛ لذا مقایسه آن با جریان کربلا قابل پذیرش نیست.
[1]. بلعمی، تاریخنامه طبرى، تحقیق، روشن، محمد، ج 3، ص 122 - 123، تهران، سروش، البرز، چاپ سوم، 1373 و 1378ش.
[2]. همان.
[3]. ابن سعد کاتب واقدى، محمد، الطبقات الکبرى، ترجمه، مهدوى دامغانى، محمود، ج 4، ص 478 - 479، تهران، انتشارات فرهنگ و اندیشه، 1374ش.
[4]. همان.
T
