۰

در روایات بسیاری هوی و هوس، دشمن عقل اعلام شده است، اما سخنی از امام علی( علیه السلام ) وجود دارد که عکس این مطلب را فرموده و عقل را دشمن هوی و هوس می‌داند. دلیل این تفاوت چیست؟

روایتی از امام علی( علیه السلام ) نقل شده است که؛ «العقل عدو الهوی»؛ عقل، دشمن هوی و هوس است.این روایت هیچ منافاتی با روایات دیگر ندارد که در آنها هوی و هوس را دشمن عقل می‌دانند؛ زیرا اگر هوی و هوس دشمن عقل باشند، طبیعی است که عقل نیز دشمن هوی و هوس ‌باشد و به عبارتی دشمنی متقابل میان آنها وجود دارد.
کد خبر: ۲۰۵۶۰۲
۰۹:۱۸ - ۱۱ آذر ۱۳۹۸

شیعه نیوز:

پرسش
در روایات درباره این‌که هوا و هوس دشمن عقل هستند، بسیار آمده است، اما روایتی دیدم که خلاف این را گفته است: «العقل عدو الهوی»؛ این را توضیح دهید.
پاسخ اجمالی
روایتی از امام علی( علیه السلام ) نقل شده است که؛ «العقل عدو الهوی»؛[1] عقل، دشمن هوی و هوس است.
این روایت هیچ منافاتی با روایات دیگر ندارد که در آنها هوی و هوس را دشمن عقل می‌دانند؛ زیرا اگر هوی و هوس دشمن عقل باشند، طبیعی است که عقل نیز دشمن هوی و هوس ‌باشد و به عبارتی دشمنی متقابل میان آنها وجود دارد.
توضیح این‌که؛
قدرت عقل آدمى در برابر طغیان غرایز او بسیار ناچیز است و اگر ایمانى قوى و اراده‌اى نیرومند پشتوانه عقل او نباشد، عقل به سادگى در برابر هواهاى نفسانى از جمله غریزه جنسى و حس مال‌ و قدرت‌اندوزی و ... به زانو در می‌آید و تسلیم می‌شود. چه بسا افرادى که در پرتو فروغ عقل خویش، عواقب و پیامدهاى زیانبار پیروى از هواى نفس را درک می‌کنند، ولى در عین حال در برابر خواهش شهوت چنان ضعیف‌اند که عمرى زندگى با اندوه و ندامت را به بهاى ساعتى هوسرانى می‌خرند. از این‌رو، عقل، هوی و هوس را دشمن می‌داند و به جهت تأثیری که در شناخت حقایق دارد، با او مبارزه می‌کند. تا شرایط عادى‏ است، عقل در کشور وجود حکومت می‌کند، امّا همین که طوفان شهوت به پا خاست، عقل، این دشمنی را درک می‌کند. اینجاست که امام على( علیه السلام ) می‌فرماید: «چه بسا عقلى که در پیشگاه هوس اسیر است و هواى نفس بر آن حکومت می‌کند».[2]

[1]. ابن طلحة شافعی(م 652ق)، ابوسالم محمد بن طلحه‏، مطالب السئول فی مناقب آل الرسول، ص 202، بیروت، البلاغ‏، چاپ اوّل‏، 1419ق.
[2]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، ص 506، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر: