۰

آیا پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) هنگام خواندن شعر، آن‌را تغییر می‌داد؟

از زهری نقل شده که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) هیچ‌گاه شعری نسروده، بلکه اشعار سروده شده توسط دیگران را نیز هنگام استفاده از آنها، با تغییراتی در متن می‌خواند که از حالت شعری خارج شود.اما در طرف مقابل، گزارش‌هایی نیز وجود دارد که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در مواردی شعر را درست و بدون تغییر می‌خواند.
کد خبر: ۲۰۵۵۹۵
۰۹:۰۲ - ۱۱ آذر ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
در حدیثی هست که حضرت محمّد( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: «أصدقُ بیت قاله الشّاعر قول لبید: ألا کلّ شیء خلا الله باطل / و کلّ نعیم لا محالة زائل»؛ امّا ظاهراً در احادیث دیگر آمده که آن‌حضرت( صلی الله علیه و آله و سلم ) هرگاه می‌خواستند به شعری استناد کنند آن‌را تغییر می‌دادند تا از وزن بیافتد، ولی به نظر می‌رسد در این مورد وزن شعر صحیح باشد. آیا این درست است؟
پاسخ اجمالی
از زهری نقل شده که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) هیچ‌گاه شعری نسروده، بلکه اشعار سروده شده توسط دیگران را نیز هنگام استفاده از آنها، با تغییراتی در متن می‌خواند که از حالت شعری خارج شود.[1]
اما در طرف مقابل، گزارش‌هایی نیز وجود دارد که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در مواردی شعر را درست و بدون تغییر می‌خواند:[2]
1 . رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «صادق‌ترین سخنى که عرب گفته سخن لبید است در آن‌جا که گوید:
أَلَا کُلُّ شَیْ‏ءٍ مَا سِوَى اللَّهِ بَاطِل‏ *** وَ کُلُّ نَعِیمٍ لَا مَحَالَةَ زَائِل‏
آگاه باشید که هر چه جز خداست، باطل، و هر نعمتى از میان رفتنى است».[3]
2 . از زهرى روایت شده است که؛ هنگام ساختن مسجد، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) این بیت را می‌خواند:
«هذا الْحِمالُ لا حِمالُ خَیْبَر *** هذا أَبَرُّ رَبِّنا وَ أَطْهَر[4]
اینها بارهاى پر برکت است نه بارهاى خیبر، آرى سوگند به پروردگار ما این نیکوتر و پاک‌تر است».
زهری بعد از نقل این شعر می‌گوید: این شعر را پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) تغییر نداد.[5]
به هر حال، حتی اگر گزارش اول را بپذیریم که حضرتشان هیچ سروده‌ای را به صورت شعری آن نخوانده بلکه تغییراتی در آن می‌دادند، ممکن است گزارش‌های بعدی را اینگونه توجیه کنیم که ایشان هنگام خواندن اشعار گزارش‌شده، تغییراتی در آنها داده بودند، اما راویان گفتارهای پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) - به دلیل شهرت اشعار و نیز تسلطشان بر هنر شاعری - در روایت خود همان متن اصلی شعر را بیان کردند و نه آنچه دقیقاً توسط پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بر زبان آورده شده بود.

[1]. ابن سعد کاتب واقدى،‏ محمد بن سعد، الطبقات الکبرى، ج ‏1، ص 186، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم‏، 1418ق؛ نیز نک: صالحی دمشقی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدى و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج ‏10، ص 413، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق؛ ابوالفرج حلبى‏، على بن ابراهیم‏، السیرة الحلبیة، ج ‏2، ص 93، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم‏، 1427ق.
[2]. نک: مقریزى‏، احمد بن على، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و...، ج ‏2، ص 267 – 269، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول‏، 1420ق.
[3]. منسوب به امام صادق(ع)، مصباح الشریعة، ص 60، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1400ق؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج ‏5، ص 501 – 502، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق؛ إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و...، ج ‏2، ص 267؛ دیار بکری، حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس، ج ‏2، ص 292، بیروت، دار الصادر، بی‌تا.
[4]. الطبقات الکبرى، ج ‏1، ص 185.
[5]. همان، ص 186؛ نیز نک: سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج ‏10، ص 413؛ السیرة الحلبیة، ج ‏2، ص 93.

 

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر: