جدال بر سر اداره منطقه امن در شرق فرات سوریه

به گزارش «شیعه نیوز»، روزنامه فرامنطقه‌ای الحیاة در گزارشی نوشت: رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه درباره منطقه شرق فرات سوریه گفته است که این روزها درباره نحوه اداره عملیات خروج آمریکا از سوریه و تحقق ثبات دائم در این کشور از طریق هماهنگی با کشورهای همسایه و ذی‌نفع ازجمله روسیه و ایران صحبت می‌شود.

وزارت‌ خارجه روسیه نیز شنبه اعلام کرد که یک هیئت روس در تهران با مقامات ایران درباره مسأله تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه و آغاز به کار هرچه سریع‌تر آن گفت‌وگو کرده است.

در همین راستا، یحیی عریضی، سخنگوی هیئت مذاکره کننده اپوزیسیون سوریه در تماس تلفنی با الحیاة گفت که اعضای این هیئت در اربیل با رئیس اقلیم و اعضای پارلمان محلی کردستان عراق درباره چشم‌اندازهای روند سیاسی در سوریه و استفاده نکردن از راه حل نظامی در شرق فرات بحث و تبادل نظر کردند.

وی افزود: تمرکز هیئت مذاکره کننده اپوزیسیون روی مسأله روند سیاسی است اما همزمان با این موضوع با جدیت برای ممانعت از بازگشت نظام و شبه نظامیان آن یا داعش و النصره به شرق فرات تلاش می‌کند.

عریضی در ادامه تصریح کرد: با توجه به حساسیت منطقه هیئت مذاکره کننده می‌خواهد که با تشکیل یک دولت واقعی متشکل از تمامی اعضا و دوری از درگیری نظامی در حل مشکلات این منطقه سهیم باشد.

وی در ادامه با اشاره به تفاهم و هماهنگی مداوم خود با حکومت اقلیم کردستان عراق برای تشکیل این دولت گفت که در حال حاضر هیچ طرح عملی آماده‌ای وجود ندارد اما این دولت باید در ترکیب خاصی از "شورای ملی کرد" و "پیشمرگه روژ"، بازوی نظامی این شورا قرار بگیرد.

رئیس مشترک شورای سوریه دموکراتیک (مسد) نیز در واکنش به اخبار منتشر شده درباره ائتلاف نیروهای پیشمرگه روژ و نیروهای موسوم به "النخبه" وابسته به جریان "الغد" سوریه به ریاست احمد الجربا که احتمالاً منطقه امن پیشنهادی در شرق فرات را اداره کنند، در تماس تلفنی با الحیاة ضمن رد وجود هر نیروی دیگری به جز نیروهای سوریه دموکراتیک در این منطقه، اظهار کرد: مسد نیروی نظامی و امنیتی برای اداره این منطقه دارد و ما برای حفاظت از مناطق‌مان نیازی به نیروهای دیگر نداریم.

در مقابل مصطفی بالی، از مقامات سیاسی گروه موسوم به "ارتش ملی آزادی" نقش جربا در اداره منطقه امن را بعید دانست و گفت: سفرهای بی‌هدف جربا در سوریه در راستای تلاش فردی برای استفاده از تحولات اخیر است. ترکیه جربا را در محاسبات و گزینه‌های خود برای آینده قرار نمی‌دهد و به سبک تجربه‌های عملیات "سپر فرات" و "شاخه زیتون" به ارتش ملی آزادی تکیه خواهد کرد.

اپوزیسیون سوریه اخیراً از طریق تلاش برای جلب رضایت طرف‌های مؤثر برای استقرار نیروهای پیشمرگه سوریه (وابسته به شورای ملی کرد پیوسته در ائتلاف ملی سوریه) در شرق فرات، تلاش‌های جدی را برای اینکه در معادله حل اوضاع این منطقه سهیم باشد، انجام داده است. این درحالی است که حزب اتحاد دموکراتیک که یگان‌های مدافع خلق بازوی نظامی آن هستند با این موضوع مخالف است چراکه احزاب شورای ملی کرد با حزب اتحاد دموکراتیک رقیب هستند.

منطقه شرق فرات به خاطر ثروت‌های اقتصادی و موقعیت استراتژیک به منزله "سوریه مفید" قلمداد می‌شود و اخیراً اخباری مبنی بر ائتلاف نیروهای پیشمرگه سوریه و نیروهای النخبه تحت عنوان ائتلاف "الضرورة" منتشر شده است. طبق اخبار منتشر شده، این ائتلاف به منظور پر کردن شکاف امنیتی شرق فرات و یا در منطقه امن صورت گرفته است.

در همین راستا، شبکه روداو به نقل از قاسم الخطیب، عضو هیئت عالی مذاکرات گروه‌های مخالف سوری و یکی از اعضای هیئتی که به اربیل سفر کرده بود، اعلام کرد: در جریان دیدار با مسعود بارزانی، رهبر حزب دموکرات کردستان عراق تاکید کردیم که باید در شرق فرات نیروهایی از پیشمرگه و نیروهای عربی جریان الغد حضور داشته باشند و امیدواریم که در این باره ائتلافی صورت بگیرد.

نیروهای النخبه از صدها جنگجو تشکیل شده است اما به دلیل محدودیتی که یگان‌های مدافع خلق کرد برای آنها ایجاد کرده‌اند در واقع هیچ تاثیر نظامی ندارند، اما این نیروها در اوایل سال جاری شروع به سربازگیری از حومه دیرالزور و مناطق مختلف در شرق فرات کردند تا بدین واسطه در اداره شرق فرات ایفای نقش کنند. این درحالی است که نیروهای پیشمرگه سوریه که در سال ۲۰۱۲ در اقلیم کردستان عراق تشکیل شدند متشکل از هزاران نیروی کرد است که از نظام سوریه جدا شده و کردستان عراق را به عنوان پناهگاه خود انتخاب کردند و مورد حمایت مسعود بارزانی قرار گرفتند.

در همین راستا، یحیی عریضی در گفت‌وگو با "العربی الجدید" ضمن مفید خواندن نتایج سفر هیئت مذاکره کننده گروه‌های مخالف سوری به اربیل تاکید کرد که این هیئت هیچ نیرویی در منطقه شرق فرات ندارد اما این هیئت که اعتماد بین‌المللی را به خود جلب کرده در منطقه شرق فرات ایفای نقش می‌کند.

این درحالی است که نیروهای سوریه دموکراتیک نیز با اصرار بر گرفتن تضمین از واشنگتن پس از خروج نیروهای آمریکا از سوریه و به اینکه این نیروها را در مقابل ترکیه به حال خود رها نکند، در حال گسترش دایره امنیتی خود است.

در همین راستا، الهام احمد، رئیس کمیته اجرایی شورای سوریه دموکراتیک در جریان دیدار اخیر خود با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نسبت به تصمیم واشنگتن برای خروج نیروهای خود از سوریه ابراز نگرانی کرده و ترامپ به وی اینگونه اطمینان داده و گفته است: کردها را دوست دارم، نگران نباشید در روزهای آتی یک منطقه برای شما خواهد شد.

الهام احمد همچنین در گفت‌وگوی ویژه خود با تلویزیون سوریه با تصمیم واشنگتن مبنی بر ایجاد یک منطقه امن که نقش اساسی را در آن ترکیه ایفا کند، مخالفت کرد.

وی در ادامه این گفت‌وگو از اپوزیسیون سوریه انتقاد کرد که از همان ابتدا برای دور کردن قسد از روند سیاسی سوریه تلاش کرد.

ادریس نعسان، از مقام‌های کرد سوریه نیز در گفت‌وگو با العربی الجدید عنوان داشت: پس از تحولات اخیری که به دنبال تصمیم آمریکا برای خروج از سوریه ایجاد شد، سناریویی که احتمال بیشتری دارد اخباری است که درباره گفت‌وگوهای آمریکا و اروپا درباره ایجاد یک منطقه امن و پرواز ممنوع تحت نظارت زمینی و هوایی ائتلاف بین‌المللی مطرح شده است.

وی ادامه داد: غرب و جهان دیگر به اهداف ترکیه و گروه‌ها سوری مسلح تحت فرمان آن اعتماد ندارد، بنابراین نمی‌توان نیروهای سوریه دموکراتیک را از این عرصه دور کرد تا یک نیروی محلی کرد و عربی جای آن را بگیرند که در این سرزمین تشکیل نشده‌اند و تجربه کافی درباره حساسیت‌های ساختار اجتماعی موجود در آن ندارند.

از سوی دیگر، منابع مطلع از اختلافات میان ترکیه و آمریکا درباره ماهیت و طول و عرض منطقه امن مورد نظر خبر دادند، چرا که مقامات ترکیه به عمق ۶۰ کیلومتری این منطقه اصرار دارند و در مقابل نیز آمریکایی‌ها این تصمیم را نپذیرفته و می‌گویند که عمق این منطقه ۳۵ کیلومتر باشد. این درحالی است که روسیه از سرگیری توافق "آدانا" میان ترکیه و سوریه را سناریویی می‌داند که احتمال بیشتری دارد.