نگرانی های بودجه سلامت در سال 98

به گزارش «شیعه نیوز»، بودجه وزارت بهداشت برای سال 98 نسبت به سال قبل حدود 5 هزار میلیارد تومان رشد دارد اما این همه ماجرا نیست و موضوع بودجه نظام سلامت، تامین هزینه های رو به افزایش درمان، بدهی های معوقه بیمه ها به موضوع مهمی به خصوص در فصل بودجه تبدیل شده است.‏

 لایحه بودجه سال 98 با سقف 1703 هزار میلیارد تومان چهارم دی 97 تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. بودجه‌ای که برای ستاد وزارت بهداشت در مجموع مبلغ 144 هزار و 896 میلیارد و 660 ‏میلیون ریال (حدود 14 هزار میلیارد تومان) را در نظر گرفته که از این مبلغ، 142 هزار و 480 میلیارد و 822 میلیون ریال معادل 14هزار و 248 میلیارد و 82 ‏میلیون و 200 هزار تومان به هزینه‌های جاری و دو هزار و 415 میلیارد و 838 میلیون ریال معادل 241 میلیارد و 583 ‏میلیون و 800 هزار تومان مربوط به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای است، اما این همه اعتبارات حوزه سلامت نیست.

اعتبارات حوزه سلامت در ردیف های مختلفی پخش شده است، بودجه دانشگاه های علوم پزشکی، ردیف های بیمه ها، بیماران خاص، درآمدهای اختصاصی بیمه ها و بیمارستان ها و اعتبارات بیمه های تکمیلی همگی به حوزه سلامت مربوط می شوند.
مسئولان حوزه های مختلف هر یک به بودجه و اعتبار بخش خود اشاره می کند و هنور رقم دقیقی از کل اعتبارات نظام سلامت که شامل بخش دولتی، خصوصی، عمومی وابسته به نهادهای خاص و خیریه ها منتشر نشده است اما هر چه هست، گردش مالی کل حوزه سلامت از مرز 100هزار میلیار تومان گذشته و ردیف بودجه وزارت بهداشت، بیشتر به بودجه ستادی این وزارتخانه مربوط است، بیشترین گردش مالی در حوزه درمان است که اکنون از مرز 70 هزار میلیارد تومان گذشته جایی که به گفته مسئولان وزارت بهداشت سهم دولت و بیمه ها باید از آن به بالای 65درصد برسد تا سهم مردم مطابق قانون برنامه به 35درصد برسد.
مسئولان وزارت بهداشت معتقدند بعد از اجرای طرح تحول سلامت با افزایش سهم دولت و بیمه ها و کاهش فرانشیز، سهم پرداختی مردم از در کل بازار سلامت از 58درصد در سال 92 در نهایت به حدود 38درصد در سال 96 رسید.
ایرج حریرچی، معاون و سخنگوی وزارت بهداشت گفته است که «مردم سال 96 حدود 50 هزار میلیارد تومان در بیمارستانها هزینه کردند».
در این میان سهم بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت از این بازار در مجموع حدود 30 هزار میلیارد تومان است و اگر منابع سایر بیمه ها، طرح تحول سلامت و سایر ردیف های دانشگاه های علوم پزشکی را هم در نظر بگیریم به گفته حریرچی تازه سهم دولت و بیمه ها به 52درصد می رسد و احتمالا با کمک بیمه های تکمیلی سهم مردم از این سید هزینه بزرگ که حدود 7درصد کل تولید ناخالص ملی است به کمتر از 40درصد کاهش یافته است.
یکی از چالش های بودجه نظام سلامت، کمک های دولتی به بیماران خاص است، با تصویب مجلس در قانون بودجه سال 96، ردیف اعتباری بیماران خاص که قبلا مختص یه گروه تالاسمی، هموفیلی و کلیوی بود، به گروه های بیشتری از بیماران شامل ام اس، نقص ایمنی، سرطان و ... هم گسترش یافت اما اعتبار آن بیشتر نشد، حالا گفته می شود در لایحه بودجه سال 97 این بودجه 234 میلیاردی نه تنها افزایش نیافته بلکه 80 میلیارد تومان هم کم شده و به حدود 150 میلیارد تومان رسیده، چالشی بزرگ برای حمایت بیماران خاص که زندگی سختی دارند و با توجه به تغییر نرخ ارز تامین دارو و خدمات مورد نیاز آنها از قبل هم سخت تر شده است.
چالش دیگر بودجه نظام سلامت در سال آینده، پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشستگان وزارت بهداشت است، سید حسن هاشمی، 25 آذر 97 طی نامه ای به رئیس جمهوری از نیاز این وزارتخانه برای تامین 1150 میلیارد تومان برای پرداخت پاداش پایان خدمت بازنشستگان خبر داده بود.
مشکل کمبود بودجه نظام سلامت و کسری های هر سال آن البته موضوع جدیدی نیست و تقریبا هر ساله تکرار شده است، کسری هایی که البته در سال های اخیر به علت بدهی بیمه ها و بیمارستانهای وزارت بهداشت به پزشکان، کادر بیمارستانی، تولید و توزیع کنندگان دارو و شرکت های خدماتی طرف قرارداد بیمارستان ها حتی گاهی به بالای 15 هزار میلیارد تومان هم رسید و در مواردی معوقه مطالبات پرسنل را از یکسال بیشتر کرد.
یعقوب شیویاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و نماینده مردم میانه معتقد است که حوزه سلامت به منابع پایدار مالی ‏نیاز دارد و می‌گوید: اساسی‌ترین موضوع در کاهش هزینه‌های درمانی به ارائه دهندگان و گیرندگان خدمات سلامت مرتبط است و ‏اگر ارائه دهندگان خدمات سلامت در هر حوزه‌ای اهداف طرح تحول سلامت را به درستی انجام دهند، از هدر رفتن منابع جلوگیری ‏می‌کنند.‏
حسین علی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره بودجه سال 98 وزارت بهداشت به ‏خبرنگار سلامت ایرنا می‌گوید: بودجه وزارت بهداشت هیچ وقت و در هیچ دولتی بودجه مناسبی نبوده که بتواند مشکلات را به صورت کامل برطرف ‏کند، اما در حال حاضر بیشترین مشکل بودجه‌ای در حوزه سلامت مربوط به سازمان بیمه سلامت است و بدهی های معوقه مراکز درمانی و دارویی است و اگر به خاطر کمبود بودجه دچار مشکل شود، به سختی می‌توان حوزه سلامت را مدیریت کرد.‏
ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت نیز بر همین موضوع تاکید می‌کند و می‌گوید: مذاکرات متعددی درباره ‏بودجه صورت گرفته ‏است. درباره بودجه حوزه سلامت با توجه به توافقات قبلی سعی شده عنایت بیشتری انجام شود.
گفت و گوی اصلی درباره بودجه سلامت بین وزارت بهداشت و سازمان برنامه و بودجه مطرح است. ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت گفته است: در اولویت‌های ‏سازمان برنامه و ‏بودجه، ادامه طرح تحول سلامت و خدمت رسانی در این حوزه اعلام شده است. البته درباره بودجه سازمان بیمه سلامت نگرانی‌هایی ‏وجود دارد، زیرا بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، بودجه این سازمان باید بر ‏اساس سرانه حق بیمه محاسبه شود و متاسفانه از ‏دولت‌های گذشته بودجه بیمه سلامت به صورت خطی بسته شده و هر سال ‏بودجه نسبت به سال قبل مثل سایر دستگاه‌ها رشد داشته ‏است اما مثلا با طرح تحول سلامت که 10 میلیون نفر بیمه شده جدید اضافه شدند ‏به همان نسبت حق بیمه پرداخت نشد.‏
حریرچی ادامه می‌دهد: درباره بیمه شدگان روستایی نیز حق بیمه به صورت کامل پرداخت نمی‌شود و سازمان بیمه ‏سلامت که ‏پرداخت‌های آن با تاخیر مواجه شده و تعرفه‌ها با توجه به تورم و گرانی‌ها پیش بینی می‌شود، رشد بودجه به این میزان ‏پیش بینی ‏نمی‌شود. الزام قانونی و تعیین تکلیف تعرفه سال بعد قبل از تعیین بودجه باید انجام شود.‏
بودجه پیشنهادی سازمان برنامه و بودجه برای سال آینده سازمان بیمه سلامت در لایحه بودجه 98 مبلغ 120 ‏هزار و 265 میلیارد ریال معادل 12 هزار و 26 میلیارد و 500 میلیون تومان ذکر شده است. بودجه این سازمان در سال 97 ‏برابر 108 هزار و 100 میلیارد ریال معادل 10 هزار و 810 میلیارد تومان بود که با این حساب چیزی حدود هزار و 216 میلیارد و ‏‏500 میلیون تومان (حدود 15درصد)رشد داشته است.
شهریاری درباره بودجه سال 98 سازمان بیمه سلامت می‌گوید: نیاز این سازمان برای بودجه سال 98 حدود 18 ‏هزار و 500 میلیارد تومان است، اما کارشناسان سازمان برنامه و بودجه اعلام کردند که نیاز این سازمان 16 هزار و 500 میلیارد تومان است اما در نهایت مبلغ 12 هزار میلیارد تومان در لایحه بودجه برای این سازمان بدهکار تخصیص داده شد. این به معنی وجود کسری قابل توجه در ‏بودجه سازمان بیمه سلامت و باز هم تاخیر در مطالبات پزشکان، پرستاران، مراکز دارویی و درمانی و بیمارستانها خواهد بود.‏
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: باید ببینیم در مجلس چه فکری می‌توان برای این مشکل انجام ‏داد تا مردم دچار مشکل نشوند و بیمارستان‌ها بتوانند خدمات ضروری را به بیماران ارائه بدهند و بیماران برای تهیه دارو ‏و تجهیزات پزشکی مجبور نباشند مثل قبل از اجرای طرح تحول سلامت به بیرون از بیمارستان مراجعه کنند.

* مدیریت منابع موجود‏
این نماینده مجلس معتقد است باید مدیریت منابع در حوزه سلامت انجام شود و وزارت بهداشت نیز تلاش کند که نظام ارجاع را در کل ‏کشور اجرایی کند. شهریاری می‌گوید: اگر مدیریت منابع جدی گرفته نشود و نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت اجرایی نشود، ‏منابع فعلی کشور جوابگو نخواهد بود. وزارت بهداشت باید مطابق قانون برنامه پنجم و ششم طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع را که بر زمین مانده اجرا کند البته اجرای نظام ارجاع خیلی ساده نیست و به همین علت با وجود اینکه از برنامه پنجم توسعه نیز پیش ‏بینی شده بود، هنوز تحقق نیافته است.‏
به هر حال اجرای نظام ارجاع، پرونده الکترونیک سلامت، پزشک خانواده و تدوین راهنماهای بالینی بر اساس قانون برنامه ششم ‏توسعه بر عهده وزارت بهداشت است و بارها در این رابطه صحبت شده که بدون اجرای این چهار رکن اساسی نمی‌توان طرح تحول ‏سلامت را با هزینه‌های فراوان آن ادامه داد.‏
شهریاری می‌گوید: ‏معمولا جا به جا کردن بودجه در مجلس به ندرت اتفاق می‌افتد و شاید بتوان بین 3 تا 5 درصد تغییراتی ایجاد کرد، اما اکثر نمایندگان ‏در رابطه با بودجه حوزه سلامت نگران هستند.‏

‏*تخصیص نیم درصد از مالیات بر ارزش افزوده به بیمه سلامت
این نماینده مجلس درباره صحبت‌های مطرح شده مبنی بر تخصیص نیم درصد از مالیات بر ارزش افزوده به سازمان بیمه سلامت نیز ‏می‌گوید: صحبت‌هایی در این رابطه مطرح شده که از یک درصد ارزش افزوده، مبلغی به سازمان بیمه سلامت نیز تخصیص پیدا کند ‏تا کمبودهای مالی و بدهی‌های این سازمان جبران شود، اما هنوز به نتیجه نرسیده است.‏

‏* بودجه دانشگاه‌های علوم پزشکی
شهریاری درباره بودجه دانشگاه‌های علوم پزشکی نیز می‌گوید: منابعی که سازمان برنامه و بودجه برای دانشگاه‌های علوم پزشکی ‏تخصیص داده بر اساس شاخص‌های برنامه توسعه و نیاز مراکز بهداشتی و درمانی این دانشگاه ها نیست و هر دانشگاهی که لابی بهتری داشته توانسته بودجه بهتری بگیرد. به طور مثال در سه دانشگاه ‏علوم پزشکی موجود در تهران نیز، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با وجود اینکه نیروی انسانی بیشتری دارد، اما منابع کمتری ‏برای این دانشگاه در نظر گرفته شده است.‏
هرچند توسعه نیازمند هزینه و گذشت زمان است، اما باید در ریل قانون حرکت کرد. وزارت بهداشت باید مطابق برنامه توسعه ششم بر ریل اجرای اصول چهارگانه نظام ‏ارجاع، پرونده الکترونیک سلامت، پزشک خانواده و راهنماهای بالینی حرکت کند و متمرکز شود تا به نتیجه ‏بهتری برسد. از طرفی باید فرهنگ مدیریت منابع در نظام سلامت هم در بین ارائه دهندگان و هم در گیرندگان خدمات ‏نهادینه و اجرایی شود و پیشگیری بر درمان مقدم شود.