آداب و سنن غدير

اشاره: روز عيد سعيد غدير يكى از اين ايام سرور آل محمد، عليهم‏السلام، است كه به عنوان »عيدالاكبر« ناميده شده، چرا كه روز اكمال دين و اتمام نعمتهاى پروردگار، به خاطر واقعه غدير و انتصاب شايسته و بحق حضرت على، عليه‏السلام، به امر الهى به جانشينى رسول معظم، صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله، است.
پس شايسته است كه به پاس قدردانى از اين نعمت عظيم الهى و عرض ادب به ساحت مقدس اميرالمؤمنين على، عليه‏السلام، عيد سعيد غدير را در خانواده و اجتماع باشكوه فراوان برگزار نماييم و از بركات معنوى اين روز عزيز بهره‏مند شويم.
آنچه در اين مختصر تقديم مى‏گردد آدابى است كه بزرگان دين به منظور گرامى داشت اين روز عزيز تعليم فرموده‏اند:

1. روزه
روزه عيد غدير از مستحباتى است كه مكرر به آن سفارش شده است. اميرالمؤمنين، عليه‏السلام، در خطبه‏اى كه در روز عيد غدير ايراد كردند فرمودند:
و صوم هذا اليوم ممّا ندب اللّه إليه.
روزه عيد غدير از مستحباتى است كه خداوند بدان فراخوانده است.
حضرت امام صادق، عليه‏السلام، فرمودند:
يجب عليكم صيامه شكراً للّه و حمداً للّه.
بر شما لازم است كه كه در روز عيد غدير براى سپاسگزارى از خداوند و ستودن او، روزه بگيريد.
شخصى از امام صادق، عليه‏السلام، پرسيد: چه كارى شايسته روز غدير است و چه عملى در آن، استحباب دارد؟
حضرت پاسخ دادند: روزه و...
امام صادق، عليه‏السلام، درباره پاداش روزه عيد غدير فرموده‏اند:
روزه داشتن در روز عيد غدير پاداشى معادل روزه گرفتن در همه عمر دنيا را دارد.
يا فرموده‏اند:
صوم يوم غدير خم كفّارة ستّين سنة.
روزه داشتن روز عيد غدير خم، كفاره گناه شصت سال است.

2. افطارى دادن
از اعمالى كه به انجام آن در روز عيد غدير سفارش شده است؛ افطارى دادن به روزه داران است. حضرت على، عليه‏السلام، فرمودند:
كسى كه در شامگاه عيد غدير، به يك مؤمن افطارى بدهد، گويا يك ميليون نفر از پيامبران ،شهيدان و صديقان را افطارى داده است. حال چگونه است پاداش كسى كه گروهى از مردان و زنان را افطارى دهد. و من ضامنم بر خدا كه از كفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز يا همان شب تا عيد غدير سال ديگر بميرد، بر خداوند است پاداش او.

3. اطعام
از سنت‏هاى مؤكد ديگر در روز عيد غدير پذيرايى از مؤمنان است.
امام صادق، عليه‏السلام، درباره يكى از وظايف عيد غدير فرمودند:
و أطعم إخوانك.
و برادرانت را طعام ده.

4. آراستن
از ديرباز عيدها و جشنها با نظافت، غبارزدايى، پيراستن و آراستن همراه بوده است و شيعيان بايد اين روشها را براى عيد غدير نيز رعايت نمايند. چرا كه حضرت امام رضا، عليه‏السلام، مى‏فرمايند:
روز غدير، روز آراستن و زينت است. پس هر كس براى روز غدير، زينت كند، خداوند هر خطاى كوچك و بزرگ او را مى‏آمرزد و فرشتگانى را به سوى او مى‏فرستد، آنان نيكى‏هاى او را مى‏نگارند و مراتبش را تا عيد غدير سال آينده بالا مى‏برند. اگر او جان دهد، شهيد مرده است و اگر زيست كند، خوشبخت زيسته است.
پس چه زيبا خواهد بود كه سردر منازل و اماكن عمومى تجارتى و ادارى چراغانى شود تا شامل اين پاداش بزرگ گردد.

5. لباس نو پوشيدن
ما ايرانيان در عيد نوروز كه عيد تحويل سال است، نه تحول انسان، لباس نو مى‏پوشيم؛ پس چرا در عيد بزرگ ولايت، تن پوش نو نپوشيم؟ بجا خواهد بود كه در اين روز بزرگ لباس نو بپوشيم و بپوشانيم.
حضرت امام صادق، عليه‏السلام، مى‏فرمايد:
و أن يلبس المؤمن أنظف ثيابه و أفخرها.
يكى از وظايف روز غدير اين است كه مؤمن تميزترين و گرانقدرترين جامه‏هاى خويش را بپوشد.

6. استفاده از بوى خوش
اسلام درباره به كارگيرى بوى خوش و زدن عطر، بسيار سفارش كرده است. بخصوص در ايام عيد سعيد غدير سفارش ويژه‏اى نسبت به اين سنت خوب شده است. امام صادق، عليه‏السلام، در پى وظايف مؤمن در روز غدير فرمودند:
و يتطيّب إمكانه و إنبساط يده.
و مؤمن به اندازه توان و دست باز بودنش بوى خوش استعمال كند.

7. ديدار با مؤمنان
زيارت برادران مؤمن از سنتهاى مهم اسلامى است، ليكن در روز عيد غدير، ديد و بازديد به عنوان يكى از شعائر مذهبى و ولايى و بيشتر مورد سفارش قرار گرفته و پاداش افزونترى دارد.
حضرت امام رضا، عليه‏السلام، فرمودند:
من زارَ فيه مؤمناً أدخل اللّه قبره سبعين نوراً و وسع فى قبره و يزور قبره كلّ يوم سبعون الف ملك و يبشّرونه بالجنّة.
هر كس كه در روز غدير به ديدار مؤمنى رود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل كند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زيارت قبرش آيد و به او مژده بهشت دهد.
8. مصافحه (دست دادن)
دست دادن باعث افزايش محبت دو برادر دينى و سبب ريزش گناه و آمرزش مى‏گردد؛ اما دست دادن در روز عيد غدير كه عيد ولايت است جلوه ديگرى دارد، به همين جهت در اين روز مصافحه (دست دادن) مورد تأكيد و سفارش قرار گرفته است.
حضرت اميرالمؤمنين على، عليه‏السلام، فرمود:
و إذا تلاقيتم فتصافحوا بالتّسليم.
(در روز غدير) هنگامى كه با هم ملاقات مى‏كنيد همراه با سلام كردن با يكديگر دست بدهيد.

9. تبريك گفتن
معمولاً، وقتى نعمتى به انسان مى‏رسد يا پيروزى نصيبش مى‏شود تبريك گفتن لازم است و تبريك گفتن در روز عيد غدير از شعائر شيعه است و مى‏شود گفت گرمترين و سنت عقد اخوت و برادرى در اسلام به زمان پيامبر اكرم، صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله، مى‏رسد. در آن موقع پيامبر، صلّى‏اللَّه‏عليه‏وآله، بين مهاجرين و انصار پيمان برادرى را منعقد نمودند. و بجا خواهد بود كه اين پيمان برادرى در روز عيد غدير برگزار بشود.

واقعى‏ترين تبريكها براى عيد غدير است.
حضرت رضا، عليه‏السلام، مى‏فرمايد:
و هو يوم التّهنية يهنّى‏ء بعضكم بعضاً فإذا لقى المؤمن أخاه يقول: الحمدللّه الّذى جعلنا من المتمسّكين بولاية أميرالمؤمنين و الائمة سلام‏الله‏عليهم.
روز عيد غدير خم روز تهنيت‏گويى است. بعضى از شما به بعض ديگر تهنيت بگويد و هرگاه مؤمنى با برادرش برخورد كرد بگويد: »ستايش مخصوص خداوندى است كه ما را از پيوستگان به ولايت اميرالمؤمنين، عليه‏السلام، و امامان، عليهم‏السلام، قرار داد».

خبرگزاری فارس