اخلاق مداری را می توان به دو بخش فردی و جمعی تقسیم کرد. اخلاق مداری در ساحت جمعی یا اجتماعی، رعایت اصول اخلاقی در برخورد با دیگران است. از مهم ترین این اصول می توان به مهرورزی و احسان و عدالت اشاره کرد.

یکی از مباحث اصولی و فقهی، مسئله اجتهاد و تقلید است که غالب علمای اسلامی رساله مستقلی درباره آن نگاشته اند. پیش از ورود به بحث، ضروری است معنای لغوی و اصطلاحی اجتهاد و تقلید دانسته شود و سپس به مقولات دیگر پرداخت.

در مقابل دو نظریه شایع و پرصدای «اجتهاد سنتی»و «اجتهاد پویا»، امام خمینی ( رحمة الله علیه ) دیدگاه دیگری را ارائه نمودند. در این نظریه ویژگی های مثبت دو نظریه دیگر را در بر دارد و فاقد نقاط ضعف آن دو است.

اعتدال به معنی میانه روی و میانه است و در مقابل، انحراف از اعتدال گرایش به فزون‌تر است که افراط یا اسراف گفته می‌شود و گرایش به کمتر که تفریط خوانده می‌شود.

اجازه اجتهاد، گواهی بر توانایی فقهی در استباط احکام شرعی از متون دینی در حوزه‌های علمیه است. گواهی یا اجازه اجتهاد را معمولا اساتید برجسته حوزه که خود از مجتهدان شناخته شده‌اند، به شاگردان دارای قدرت اجتهاد اعطا می‌کنند. این گواهی ممکن است مکتوب یا شفاهی باشد؛ ممکن است گواهی بر اجتهاد مطلق باشد یا بر اجتهاد تَجَزّی.

بررسى آزادى انسان در مذهب شیعه سابقه طولانى دارد و نمى توان آن را به زمان خاصى محدود نمود؛ هرچند در شکل گیرى دچار فراز و نشیب شده است؛ لیکن ریشه آن از آغاز تشکل علمى حدیثى در مذهب شیعه به وجود آمده است.

عظمت وجودى و ابعاد مختلف شخصیت حضرت صاحب الامر(علیه السلام)، باعث شده است که در طول هزار و اندى سال که از غیبت کبرى مى گذرد، هر گروه از مردم بسته به گرایشهاى خاص اعتقادى، اجتماعى و فرهنگى که داشته اند، از منظرى خاص به تحلیل شخصیت و تعیین جایگاه آن حضرت در عالم هستى بپردازند و هر گروه تنها درک و تصور خود از این موضوع را تصور درست و مطابق با واقع از شخصیت آن یگانه هستى تلقى کند.

پس از رحلت رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بنا به دلائل سیاسی، اجتماعی، مسأله جانشینی و خلافت آن حضرت از مسیر اصلی و مشخص شده اش منحرف شد.

عقیده شیعه امامیه در مسئله امامت مبتنی بر دوازده امام است. در متون شیعه بر اسامی امامان دوازده گانه از سوی پیامبر اسلام تصریح شده است اما در متون حدیثی اهل سنت هر چند از اسامی آنان نام برده نشده ولی به صورت کلی دوازده امام و دوازده امیر و خلیفه عنوان شده است).

ادعیه اهل بیت یا قرآن صاعد به گونه ای همسو با قرآن کریم، فرهنگ عدالت خواهی و عدالت گستری را در جامعه اسلامی دنبال می کند.