۳۲

چرا تاريخ ولادت امام هفتم در تقويم امسال تغيير يافت؟

مردم به ويژه در مناسبت‎هاي مذهبي و ملي رفتار عبادي و مذهبي و اجتماعي خود را بر اساس تقويم تنظيم مي‏كنند.
کد خبر: ۹۷۷۶۶
۲۳:۳۰ - ۰۵ شهريور ۱۳۹۴

به گزارش «شیعه نیوز»، ثبت مناسبت در تقويم كشور ما از اهميت ويژه برخوردار است و مردم به ويژه در مناسبت‎هاي مذهبي و ملي رفتار عبادي و مذهبي و اجتماعي خود را بر اساس تقويم تنظيم مي‏كنند.

به سبب همين اهميت اضافه يا كم شدن يك مناسبت به تقويم بايد با تحقيق كامل و ارائه منابع معتبر انجام شود نه بر اساس مدارك و مسانيد نامعتبر و احيانا اشتهار؛ آنچنانكه درباره برخي از فرزندان اهل بيت (علیهم السلام) شاهد آن هستيم كه سالروز ولادت يا وفات ايشان به منبع قابل اعتماد متكي نيست ( ولادت و وفات حضرت معصومه و ولادت و وفات حضرت عبدالعظيم) و متاسفانه كمتر كسي مي‏خواهد و يا جرأت مي‏كند اين حقايق را بيان كند (حجت‏ الاسلام ناصر رفيعي از معدود اشخاصي است كه يكم ذي‏قعده 1393 در جمع زائران حرم حضرت معصومه اين مطلب را به صراحت بيان كرد)

در ساليان اخير روز هفتم صفر كه فرا مي‎رسد دوگانگي عجيبي در كشورمان حاكم است؛ در حالي كه صدا و سيما و محافل عمومي  به تبعيت از تقويم رسمي كشور اين روز را به ميلاد امام موسي كاظم (عليه‎السلام) اختصاص مي‏دهند، بيوت مراجع تقليد و علما و به طور دقيق‏تر شهر مقدس قم سياهپوش و عزادار بود.

 ماجرا از اين قرار است كه هفتم صفر به قول شيخ مفيد، كفعمي و شهيد اول، سالروز شهادت امام حسن مجتبي ( علیه السلام) است و برخي از علما معتقدند اين قول محكم‎تر از روز 28 صفر است.

در اين ميان دو ديدگاه وجود داشت.

اول اينكه: روز هفتم صفر ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) نيست؛ اشتهار آن به اين مناسبت كار ناصرالدين شاه است و بايد اين اشتباه اصلاح شود.

 نظر دوم اينكه: اگر چه هفتم صفر ولادت امام هفتم است، از آنجا كه جنبه عزا بر شادي مقدم است بايد در اين روز مراسم عزا به پا شود. قائلان اين ديدگاه سيره مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائري «مؤسس حوزه علميه» را نيز در اين‏باره مورد توجه قرار مي‎دهند.

در اين ميان البته برخي از علما همانند مرحوم آيت‏ الله بهجت معتقد بودند: بهتر است هم به ذكر فضائل و مناقب امام هفتم پرداخته شود و هم به ذكر مصيبت امام دوم.

انتقاداتي هم به سبب شادي برنامه‏ هاي صدا و سيما در هفتم صفر و تبريك‏ گفتن در اين روز مطرح شد و برخي از ائمه جمعه تجديد نظر در اين وضع را خواستار شدند.

اين اعتراض‏ها سبب شد كه امسال در تقويم رسمي كشور، تاريخ ولادت امام موسي كاظم (عليه‏السلام) از هفتم صفر به 14 ذي حجه تغيير يابد.

اضافه شدن يك مناسبت يه تقويم يا حذف شدن از آن تابع تشريفاتي است كه در شوراي فرهنگ عمومي انجام مي‎شود. حجت‎الاسلام سيد حسن شاه‏مرادي دبير شوراي فرهنگي عمومي در گفتگو با خبرنگار ما با بيان اينكه برخي از مراجع و علما با فرستادن نامه‏ هايي به وزير ارشاد، اصلاح تاريخ ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) را خواستار شدند افزود: مبناي تصميم دبيرخانه در تغيير تاريخ ولادت امام هفتم، پژوهش يكي از محققان حوزه علميه قم بوده است كه پس از تأييد نهايي، در تقويم امسال درج شده است.

اين پژوهشگر حجت‏ الاسلام سيد محمد صادق موحد ابطحي است كه چند سال پيش كتاب «غريب مدينه» را با موضوع پژوهش و نگرشي بر اقوال شهادت امام حسن مجتبي (عليه ‏السلام) نوشته و بنا بر ضرورت موضوع، به تحقيق درباره تاريخ ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) نيز پرداخته است.

اما نكته مهم و قابل تأمل در پژوهش وي اين است كه تعيين 14 ذي‏حجه به عنوان تاريخ ولادت امام هفتم صرفا با استناد به چند قرينه و در نهايت استحسان از آن، انجام شده است و چنانكه پژوهشگر محترم هم اذعان مي‏كند «امكان اينكه پژوهشگر ديگري به نتيجه‎اي متفاوت برسد وجود دارد.» (علاوه بر اينكه خود ايشان هم تصريح مي‏كند كه ولادت 14 يا 15 است و نه لزوما 14 ذي‏حجه).

حال بايد از مسئولان شوراي فرهنگ عمومي پرسيد كه اگر چند سال ديگر نتيجه پژوهش ديگري بر خلاف اين رأي بود (كه امكان آن بسيار محتمل است) آيا دوباره تاريخ ولادت امام هفتم را تغيير خواهند داد؟!

به نظر مي‎رسد هنگامي كه سند محكمي دال بر تعيين تاريخ مذكور نيست بايد 14 ذي حجه به عنوان يادروز ميلاد (يا روز بزرگداشت ميلاد) در نظر گرفته مي‏شد نه سالروز!

و نكته مهم ديگر اينكه برخي از تقويم‏ها (از جمله تقويم قدس) در تقويم سال 1394 همچنان هفتم صفر را به عنوان سالروز ولادت امام كاظم (عليه‏ السلام) ثبت كرده‎اند!

گفتگوي خبرنگار ما را با حجت‎ الاسلام موحد ابطحي بخوانيد.

درباره تاريخ ولادت امام موسي كاظم (عليه‎السلام) اختلافاتي وجود دارد. چند قول در اين ‏باره مطرح شده و به نظرتان كدام قول صحيح است؟

در باب ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) دو دسته قول داريم. دسته اول اقوال برخي علما ( و نه روايات) است كه تاريخ ولادت حضرت را هفتم ماه صفر تعيين كرده‎اند؛ همانند كتاب «تثبيت‎الامامه» اثر قاسم بن ابراهيم الرسي. از آنجا كه اين كتاب، روايي است بايد گفت غير از اين روايت دليل ديگري بر ولادت حضرت در هفتم ماه صفر نداريم و در واقع خبر واحد است.

 همچنين علمايي مانند فتال نيشابوري در روضه الواعظين، شيخ طبرسي در إعلام الوري و ابن‎شهرآشوب در المناقب از اين قول تبعيت كرده‎اند اما در قرن هشتم هجري در عبارت دقيق شهيد اول در كتاب «دروس» و با بيان لفظ «قيل» اين قول از درجه اهميت ساقط و تضعيف شده است.
دسته دوم روايات يا اقوال علمايي هستند كه مبناي ولادت را بر ماه ذي‏حجه گذاشته، اما روز آن را تعيين نكرده‎‏اند؛ علمايي همانند شيخ كليني، شيخ مفيد، شيخ طوسي، خطيب بغدادي، سبط ابن جوزي و شهيد اول در اين دسته‎اند.

بايد گفت كه روايات مشهور، ذي‏حجه را ماه ولادت امام هفتم مي‏دانند. از جمله كتاب محاسن  بَرقي (ج 2 ص 314) كه در روايت مفصلي از ابوبصير نقل مي‎كند: ما «حج» را خدمت امام صادق (عليه‎السلام) انجام داديم، در همان سالي كه پسرش موسي متولد شد و چون در ابواء (منزلي ميان مكه و مدينه) منزل كرديم، براي ما سفره چاشت انداخت ... در اين ميان كه ما چاشت مي‎خورديم فرستاده حميده (همسر امام صادق) آمد و به ايشان گفت: حميده عرض مي‎كند: ... من دردي مثل حال زائيدن در خود احساس مي‏كنم... .

 امام برخاست و با او رفت و پس از بازگشت فرمود: خدا به من پسري داد كه بهترين كسي است كه خدا در خلق خود آفريده و... (روايت به اختصار نقل شد)

در همين كتاب  ( ج2 ص 418) روايتي از منهال قصاب نقل شده است كه مي‎گويد: از مكه به قصد مدينه بيرون آمدم. در مسير خود، وقتي به ابواء رسيدم كه در آنجا، موسي بن جعفر (عليهماالسلام) به دنيا آمده بود. من در رفتن به مدينه از امام صادق (عليه‎السلام) پيشي گرفتم و ايشان يك روز پس از من وارد شهر شد و مردم را (به ميمنت تولد فرزند و به عنوان وليمه آن) سه روز اطعام نمود.

در كتاب دلائل الامامه نوشته طبري ص 303 هم روايتي از امام عسكري (عليه‎السلام) نقل شده است كه فرمودند: امام كاظم (عليه‎السلام) در ماه ذي‏حجه در ابواء به دنيا آمد.

همان طور كه ملاحظه مي‎كنيد در دو روايت نخست تصريح شده است كه ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) اولا: در بازگشت از سفر حج  تمتع بوده است؛ ثانيا: در همان سالي بود كه حج به جا آورديم (نه در ماه صفر سال بعد) ؛ ثالثا: از روايت منهال به دست مي‎آيد كه در ابواء و در ماه ذي‏حجه بوده است. همين روايت موجب مي‏شود كه اگر قبول كنيم ميان علما شهرتي بر وقوع ولادت حضرت در هفتم ماه صفر باشد با وجود اين روايات از قدرت ساقط و ضعيف مي‏گردد.

* با توجه به اينكه در روايات تاريخ دقيق براي ولادت امام كاظم (عليه‎السلام) تعيين نشده است، شما چگونه 14 ذي‏حجه را تاريخ ولادت دانسته‎ايد؟

 اين نتيجه مجموعه اي از برداشت از قرائن است.

 در وسائل الشيعه باب «استحباب سرعه العود إلي الاهل، وكراهه سبق الحاج وجعل المنزلين منزلا» دو روايت از امامين صادقين (عليهماالسلام) داريم كه استحباب به زودتر بازگشتن به مدينه تصريح مي‏كنند. با توجه به اينكه بر اساس روايات، در آن روزگار مسافران هر روز تقريبا 24 ميل طي مي‏كرده‏ اند و نيز از مكه تا ابواء حدودا 99 ميل مسافت است، پس امام صادق (عليه‎السلام) اين مسير را حداكثر در دو روز طي كرده‏ اند.

با توجه به روايت منهال كه پيش از اين ذكر شد قاعدتا امام صادق (عليه‎السلام) پس از اعمال حج يعني دوازدهم ذي‎حجه سريعا به سوي مدينه بازگشته‎اند و فاصله هر دو منزل را در يك منزل طي ‏كرده‎اند.

به اين ترتيب به دست مي‎آيد كه امام كاظم (عليه‎السلام) در فاصله دو روز پس از اعمال حج تمتع يعني چهاردهم ذي‏حجه به دنيا آمده‎اند.

*با توجه به مطالبي كه بيان كرديد چهاردهم ذي‏حجه صرفا يك تخمين تاريخ است و امكان دارد كه محقق ديگري اين دلايل را رد كند يا قرائن ديگري بيابد كه تاريخ 14 ذي‏حجه را تغيير دهد؟

 بله. البته هنوز اين موضوع در دامنه تحقيق است و با توجه به عرايضي كه داشتم اين تاريخ بين 14 و 15 ذي‏حجه مي‏تواند باشد.

گفتگو از : سيد محمد مهدي ركني حسيني 

انتهای پیام / 434
ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر:
غیر قابل انتشار: ۲۱
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۳۲
نظرات بینندگان
محب معصومین
United States
۰۱:۱۳ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۶
الحمدلله
اینقدر که از این خبر خوشحال شدم تا به حال از هیچ خبری خوشحال نشدم.
انشالله که همه محبین و هیئات
در پاسداشت این روز کوشا باشند و مراجع عظام همونطورکه برای ولادت ها و شهادت ها ی دیگر بیانیه میدهند و تبریک یا تسلیت میگند برای 14 ذی الحجه هم همینکار رو بکنند و شاهد برگزاری مراسم جشن میلاد امام کاظم در سراسر کشور بشویم در ماه ذی الحجه
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۳:۰۷ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۷
واقعا مسئله تخصصی و عجیبیه
ناشناس
United Kingdom
۱۸:۱۶ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۷
الحمدلله
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۰۰:۲۸ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۸
بسيار عالي
خداوند توفيق روز افزون به اين محقق بدهد
مهدی
Germany
۰۱:۳۴ - ۱۳۹۴/۰۸/۲۶
سلام من اکنون تقویم سال 1395 را ا مرکز ژئو فیزیک دانشگاه تهران(مرجع تمام تقویم های کشور) دانلود کردم در این تقویم هم 7 صفر به عنوان میلاد امام هفتم علیه السلام میباشد نه 14 صفر.لطفا پیگیری نمایید.قبل از اینکه تقویم های سال بعد با این مناسبت چاپ شود.
http://calendar.ut.ac.ir/Fa/
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۰۵:۴۶ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۵
سلام من که متوجه نشدم اگه روزانه 24 میل طی میشده پس 99 میل طی 4 روز باید طی بشه طبق تحقیق این آقا
و اگر دوازدهم حرکت کردن 16 به آن منزل رسیده اند و حضرت بدنیا آمده چرا میگه 14 تاریخ میلاد حضرته؟
سید علی موسوی
Iran, Islamic Republic of
۰۱:۱۳ - ۱۳۹۹/۰۶/۳۰
سلام بزرگوار ، می خواستم منفی بدم اشتباهی مثبت دادم ، مهم این است که ماه ذی حجه است ، حالا چهاردهم یا شانزدهم ، می خواید ما سه روز جشن می گیریم
محمدجواد
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۳۲ - ۱۳۹۵/۰۶/۲۵
سلام علیکم
ظاهرا" بیستم ذی الحجه در تقویم جهت ولادت آقا امام موسی کاظم علیه السلام لحاظ شده برابر یکم مهرماه نودوپنج
محمد
Hong Kong
۱۷:۱۰ - ۱۳۹۵/۰۷/۰۱
بیستم ذی الحجه پس چرا امسال روز میلاد امام کاظم ع معرفی شده.این حرف رو که هیچ کسی نزده!!
اگبر قرباني
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۰۹ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
با تشكر خواهشمند است علماي عزيز تكليف ما را جهت برگزاري هيئت به مناسبت ولادت امام كاظم(ع) مشخص كنند. چه كنيم ؟ و در تقويم سال 96 ثبت نمايند
مهدی
Iran, Islamic Republic of
۰۹:۴۳ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۳
سلام . حدیث از امام معصوم :
در شادی ما شاد و در عزای ما عزادار باشید.
پس میلاد امام موسی کاظم علیه السلام اگر به علت مصادف بودن با شهادت امام حسن علیه السلام ( به روایتی ) حذف شده که بسیار کار اشتباهی بوده و در واقع ما خود را از اهل بیت جلوتر دانسته ایم .
سعیدی
Iran, Islamic Republic of
۱۴:۴۸ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۵
جای تاسف هست که بجای الگو برداری از زندگی و مرام ائمه سر تاریخ تولد آنها به بحث و جدل بپردازیم
هدا
Iran, Islamic Republic of
۲۰:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۶
سلام
شما میگید ناصرالدین شاه هفتم صفر رو ب عنوان میلاد امام موسی بن جعفر مشخص کرده
ولی تو کتاب مفاتیح الجنان ک گردآوریش بر عهده شیخ عباس قمی بوده و ایشون بیشتر منابع رو با استناد از کتابهای سید بن طاووس و کفعمی آوردن اومده هفتم صفر ولادت حضرت موسی بن جعفر و ب روایتی شهادت حضرت امام حسن
مگه آقای قرائتی ک استاد قرآن و دیانت هستن نگفتن همونطور ک برای عزاداری این عزیزان سنگ تمام میذارید برای ولادت این عزیزان هم سنگ تمام بذارید؟
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۰۹:۵۰ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۷
آدمی که صاحبش غایب باشه وضعش بهتر از این نمیشه
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۶:۳۰ - ۱۳۹۵/۰۸/۱۸
شایدبهترین نظرهمان باشدکه آیت الله بهجت فرمودنددرهفتم صفرفضایل امام کاظم ومصایب امام مجتبی بیان شود
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۴:۴۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۱۴
سلام
20 ذی الحجه تولد اعلام شده بود نه 14 ذی الحجه
شما که شبهه رو بیشتر کردید
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۵:۴۵ - ۱۳۹۶/۰۶/۱۷
ما که ۱۴گرفتیم رفت.
سید
Iran, Islamic Republic of
۰۱:۱۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۰
حتما توی این کار حکمتی هست الان ما راحت میتونیم ۷ صفر رو برا امام غریبمون امام حسن علیه السلام عزاداری کنیم ... خیلی خوب شد
امیر حسین
Afghanistan
۰۸:۲۳ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۰
به نظر من این کار درست نیست که روز ولادت امام موسی کاظم را از هفت صفر به چهارده ذی الحجه تغیر دهد چون روایات متعدد وجود دارد که به احتمال زیاد هفت صفر روز ولادت است و در مورد چهارده ذی الحجه هیچ روایت نیست به غیر از بعضی تحلیل های شیخ ها.
علی
Iran, Islamic Republic of
۱۰:۰۰ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۰
منظورتون 20 ذی الحجه است دیگه؟
محمود
Australia
۰۲:۲۳ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۱
یعنی از 1400 سال پیش تاحالا یه تحقیق درست و حسابی نشده که بفهمن تاریخ تولد امام هفتم چه زمانی بوده ؟؟؟؟؟
فاطمه
Iran, Islamic Republic of
۱۸:۴۴ - ۱۳۹۶/۰۶/۲۳
به نظرم این تغییر دادن کار درستی نبوده
آرام
Iran, Islamic Republic of
۱۳:۱۲ - ۱۳۹۶/۰۷/۲۸
ماه های صفرمخصوص عزاداریه،خیلی خوب شدکه تولدامام هفتم به ذی الحجه تغییرپیداکرد
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۳:۴۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۰۵
میلاد حضرت امام موسی کاظم علیه السلام هفتم صفر بوده است با توجه به نظربررگان اهل فن و باطن
محقق
Iran, Islamic Republic of
۱۹:۰۵ - ۱۳۹۶/۰۸/۲۶
سلام
من تحقیقاتی داشتم
در میان کتب تاریخی تنها روز معین شده برای ولادت امام کاظم علیه السلام همان هفتم صفر هست و روایات دیگر هم بیشتر به این قضیه اشاره دارند که بعد از بازگشت از سفر حج بوده که البته از قرینه روایات استفاده میشود که بازگشت حضرت در همان ماه صفر بوده و علت اختلاف در نقل هم که بعضی روایات سال ۱۲۹ و بعضی ۱۲۸ نقل کردند همین بوده که بعضی گمان کردند منظور از بعد از سفر حج یعنی ماه ذی الحجه.
به هر حال منشا تمایل به حذف این ولادت این است که برخی تقید و اصرار بر عزاداری در شصت روز کامل محرم و صفر دارند و لذا قول شهادت امام مجتبی علیه السلام علی رغم ضعفی که داراست و اشکالات غیر قابل اغماضی بر اصل روایتش در کتاب جناب قاسم الرسی هست را به اسم شهرت علم کردند و یک روز فرضی را برای ولادت امام کاظم علیه السلام قرار دادند
امیر انوری
United States
۱۱:۵۷ - ۱۳۹۷/۰۶/۱۰
مسئله سنگینی است و امید که اشتباه نکرده باشید

وَلاَ تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولـئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً (36)


و از آنچه به آن علم ندارى پيروى مكن، چون گوش و چشم و دل، همه ى اينها مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.
ناشناس
United States
۲۰:۵۷ - ۱۳۹۷/۰۶/۱۰
آنچه در تقویم ثبت شده بیستم ذی الحجه است و بدون دلیل و مدرک است . چهاردهم ذی الحجه هم صرفا تحلیلی است و در مسئله تاریخ وقایع جای تحلیل نیست و منحصرا باید دیدگاه مورخین را دید و مورخین تنها روزی که مشخص کرده اند روز هفتم صفر است و الله عالم
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۹:۳۸ - ۱۳۹۷/۰۷/۱۷
باسلام
ارادت خاصی به حضرت باب الحوائج دارم و همچنان 7 صفر رو میلاد مسعود امام موسی بن جعفر میدونم.بعد از چندین قرن تغییر تاریخ تولد یک امام معصوم کار قابل توجیهی نیست.
حسین خلیل ارجمندی
Iran, Islamic Republic of
۱۵:۱۸ - ۱۳۹۷/۰۷/۲۵
البته اگه به همین تقویم سال 97 نگاه کنیم تاریخ ولادت امام موسی کاظم روز 20 ذی الحجه ثبت شده نه 7 ذی الحجه که این دوگانگی معلوم نیست برای چیه
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۰۱:۵۵ - ۱۳۹۷/۰۷/۲۶
ول کنید این حرفها رو تاریخ تولد و شهادت امامان که مهم نیست ببینید حرفشون چی بوده چجور زندگی کردند.
ناشناس
Iran, Islamic Republic of
۱۴:۲۶ - ۱۳۹۷/۰۷/۲۷
این یعنی که هر روزی که گفتند باید بگیرند تو دنیا معروفید به تعریف تاریخ تمام
اسلامی
-
۲۱:۴۳ - ۱۳۹۹/۰۷/۰۳
سلام علیکم بسیار جالب اما نکته قابل توجه اینکه سهوا بجای علیه السلام غالبا علیهاالسلام بکار رفته اصلاح بشه بهتره