نشست دوم بین‌الافغانی؛ جست‌جوی صلح در میدان سرخ مسکو

به گزارش «شیعه نیوز»، همزمان با روزهایی که مصادف است با صدمین سالگرد روابط دیپلماتیک میان افغانستان و روسیه، حال شهر مسکو میزبان نشستی میان گروه طالبان و دیگر گروه‌های سیاسی افغانستان است.

قرار است در این نشست دو روزه، نمایندگان طالبان و دیگر گروه‌های افغانستان در ارتباط با صلح داخلی مذاکره و گفتگو کنند.

این نشست به میزبانی «ضمیر کابلوف»؛ نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان برگزار شده است و تا دو روز ادامه خواهد داشت.

این دومین دیدار چهره‌های سیاسی افغانستان و طالبان در مسکو است. دیدار قبلی موسوم به گفتگوهای بین‌الافغانی در ١٦ دلو (بهمن) سال گذشته در همین شهر برگزار شده بود.

هدف نشست مسکو چیست؟

غلام محمد جلال، یکی از برگزارکنندگان نشست مسکو اعلام کرده است که  محور اصلی بحث ها در نشست مذکور، زمینه سازی برای آغاز «مذاکرات بین الافغانی» است. او گفته است که که هدف این نشست نزدیک ساختن چهره‌های سیاسی افغانستان با طالبان است.

همچنین گفته شده در این نشست هیچ گونه تصمیمی گرفته نخواهد و فقط تلاش خواهد شد تا نظرات برای شکل گیری یک گفتگوی فراگیرتر نزدیک شود.

فوزیه کوفی نیز از زنان شرکت کننده در این نشست، گفت که در این نشست تلاش می‌شود دیدگاه‌های جوانب مطرح شود و مشخص گردد که نکات اصلی مورد اختلاف کدامند.

حضور کم سابقه «ملا برادر» در نشست مسکو

حضور ملا برادر مذاکره کننده ارشد گروه طالبان و رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر محور توجه نشست دو روزه مسکو است. او کمتر در رسانه‌ها ظاهر شده بود. ملا برادر ریاست هیات ١٤ نفری طالبان را در نشست مسکو برعهده دارد و اولین سفر بین‌المللی او در این مقام است.

حکومت افغانستان همچون دور گذشته غایب بزرگ نشست مسکو است. تنها لطیف بهاند سفیر افغانستان در مسکو در سخنان کوتاهی از دولت روسیه و برگزار کنندگان نشست تشکر کرده و تاکید نمود که به نمایندگی از وزیر امور خارجه افغانستان صحبت می‌کند.

محمد کریم خلیلی، رئیس شورای عالی صلح و محمد محقق معاون دوم ریاست اجرایی افغانستان نیز که مقام‌های دولت افغانستان هستند در نشست مسکو شرکت کرده‌اند.

حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان و شماری از چهره‌های برجسته سیاسی افغانستان از جمله حنیف اتمر، مشاور پیشین امنیت ملی و نامزد ریاست جمهوری، کریم خلیلی، فوزیه کوفی، ضرار احمد مقبل، حضرت عمر زاخیلوال، عطامحمد نور، رنگین دادفر اسپنتا، زلمی رسول در این نشست حضور دارند.

اعلام موضع طالبان: صلح بستگی به آمریکا دارد

عباس استانکزی از عضای هیات طالبان در حاشیه نشست به خبرنگاران تاکید کرد که با وجود حضور نیروهای خارجی آتش‌بس "غیرممکن" است. نمایندگان آمریکا و طالبان تاکنون شش دور مذاکره رو در رو را در دوحه قطر برای دستیابی به صلح و ایان دادن به جنگ در افغانستان  صورت داده اند که هنوز به توافقی مورد تأیید طرفین نیانجامیده است. در حالی که طالبان خواستار خروج بی قید و شرط تمامی نیروهای خارجی از خاک افغانستان و عدم پذیرش مذاکره با دولت کابل است، زلمای خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در این مذاکرات از خروج طولانی مدت نیروهای آمریکایی سخن می‌گوید و خواستار پذیرفتن مشروعیت دولت مرکزی از سوی طالبان می باشد.

در نشست مسکو طالبان بار دیگر بر مواضع خود تاکید کرد به صورتی که عباس استانکزی با رد گفتگو با حکومت افغانستان گفت: "گفتگو با اداره‌ای که اختیارات ندارد و دچار اختلاف است" را همیشه رد کرده‌ایم.

وی در مورد گفتگوهای بین‌الافغانی گفت: "ما آماده گفتگوهای بین‌الافغانی هستیم".

 ملا برادر از دیگر اعضای ارشد طالبان نیز یک بار دیگر خواست های قبلی این گروه را تکرار کرد و گفت که طالبان برای گفتگوهای صلح نخست خواهان پایان «اشغال» افغانستان هستند.

مواضع سایر شرکت کنندگان در نشست مسکو

محمد حنیف اتمر، رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان و از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری در این نشست اظهار امیدواری کرد که این آغاز جدی مذاکرات بین الافغانی با حمایت دولت روسیه، آمریکا، چین و دیگر کشور های منطقه باشد.

کریم خلیلی، رئیس شورای صلح افغانستان نیز در سخنرانی‌اش گفت فکر "تسلیم شدن" را دو جانب حکومت و گروه طالبان نکند.

عطا محمد نور، از چهره‌های سیاسی افغانستان نیز در سخنرانی خود از طالبان خواست که فکر شکست دیگران و "ورود فاتحانه" به افغانستان را نکنند چرا که "عملی نیست".

محمد محقق معاون دوم، رییس اجرایی دولت وحدت ملی گفت:«به این نتیجه برسیم که زبان یکدیگر را بدانیم یعنی زبان دل و ایمان همدیگر را ما خواهان برادری و استقلال افغانستان هستیم.»

علاوه بر این، چهره های سیاسی افغان پیشنهاد کردند که طالبان و سیاسیون افغان روی نشست بعدی شان در قطر یا مکان دیگری توافق کنند.

نقش روسیه در مذاکرات صلح طالبان و احزاب افغانستان

اولین میزبانی مسکو از چهره‌های سیاسی افغانستان و طالبان اوایل ماه فوریه گذشته یعنی حدود چهار ماه پیش بود.

در آن نشست نیز حامد کرزی با ده‌ها نفر از حامیانش، یونس قانونی، محمد محقق، عطامحمد نور، محمد اسماعیل، نمایندگان حزب اسلامی حکمتیار، فوزیه کوفی، حوا علم نورستانی و شماری از چهره‌های دیگر شرکت داشتند.

در عین حال مشارکت فعال روسیه در تحولات داخلی افغانستان موضوعی دامنه دار است و مسکو همواره تلاش داشته تا از قافله تحولات افغانستان عقب نماند.

برای روسیه، میدان تحولات افغانستان هم از منظر مقابله با گروه‌های بنیادگرا و تروریستی از جمله داعش و هم سایر جوانب سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت است و در شرایطی که واشنگتن مدعی آغاز گفتگوهای صلح در افغانستان است، روس‌ها نمی‌توانند بی تفاوت باشند. از سوی دیگر حضور پررنگ نمایندگان طالبان در نشست مسکو به نوعی مشروعیت بخشیدن به این گروه از سوی روسیه و احزاب سیاسی افغانستان است، بویژه با توجه به این که رئیس هیئت طالبان در این نشست، بر موضع قبلی طالبان مبنی پایان «اشغال» تاکید کرد. در این راستا ضمیر کابلوف نماینده پوتین در امور افغانستان از احتمال لغو دائم تحریم‌های سازمان ملل علیه برخی از اعضا طالبان خبر داد و همچنین از قصد خود برای دیدار با نمایندگان طالبان سخن گفت. وی افزود: ما می‌توانیم درباره هر چیزی که آنها می‌خواهند، گفتگو کنیم. البته جزئیاتش را مطرح نمی‌کنیم.        ​

کنفرانس مسکو همچنین نشان‌دهنده تلاش‌های مسکو برای کشاندن حکومت افغانستان و گروه طالبان به میز مذاکره است.

چشم انداز مبهم مذاکرات صلح طالبان و آمریکا

مذاکرات گروه‌های افغانستان در روسیه در شرایطی است گفتگوهای طالبان و هیئت آمریکایی همچنان مبهم و نامشخص است و  پیشرفت‌ها در "نشست قطر" بسیار اندک و کند بوده است.

براین اساس چندان غیرمنتظره نیست که برگزاری نشست مسکو را به نوعی نشان دهنده ناامیدی نسبت به نتایج نشست‌های پیشین طالبان و آمریکا در قطر عنوان کرد و در واقع شکل گیری گفتگوهای مسکو را در ادامه ابهام و بن بست در گفتگوهای صلح طالبان و آمریکا عنوان کرد.