نظر مراجع درباره غسل اموات با دستگاه مکانیزه

به گزارش «شیعه نیوز»، در راستای تلاش برای هوشمندسازی و مکانیزه کردن خدمات در آرامستان‌ها به ویژه در مواقع بحرانی، قرار است دستگاه مکانیزه تطهیر متوفی با تأمین ملاحظات شرعی به کمک مدیریت شهری بیاید.

آمار بالای اموات به‌ویژه در کلان‌شهرها همواره دغدغه جدی مدیران شهری بوده است. این موضوع در صورت بروز حوادث احتمالی مانند زلزله و سیل اهمیتی دوچندان می‌باید و کسانی که در حوادث تلخی چون زلزله بم از نزدیک شاهد مسایل بوده اند، چنین احساس نیازی کرده اند.



**دستگاه مکانیزه تطهیر متوفی جایگزین انسان نمی‌شود
دستگاه مکانیزه تطهیر متوفی، یکی از این تلاش‌ها در راستای هوشمندسازی و مکانیزه کردن بحث خدمات مربوط به اموات است که به نظر می‌رسد تا چند ماه آینده با رفع ایرادات شرعی به کمک مدیریت شهری بیاید. البته آن‌گونه که مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد می‌گوید این دستگاه قرار نیست جایگزین انسان شود و تنها به‌عنوان مکمل و کمک متصدی غسل میت است.

**مکانیزه کردن یک عمل عبادی مشکل است
حجت‌الاسلام حسین مهدوی دامغانی مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد درباره شستشوی مکانیزه اموات و لزوم هوشمندسازی فرآیند خدمات‌رسانی آرمستان‌ها به ایرناپلاس می‌گوید: همواره انسان رو به پیشرفت است و از وسایل جدید و به‌روز استفاده می‌کند. نکته سخت کار اینجاست که مسئله غسل اموات عبادت محسوب می‌شود، یعنی مکانیزه کردن یک عمل عبادی امری مشکل است. این دستگاه چند سال پیش ساخته شده و در چند مرحله مورد بازبینی علما و مراجع قرار گرفته است و به جمع‌بندی خوبی رسیده‌اند که حداقل بتوانیم در زمان بحران از این دستگاه استفاده کنیم.

وی افزود: چون غسل یک عمل عبادی است، تغسیل به همان شیوه خودش که یک نفر متصدی غسل میت می‌شود، رعایت می‌شود. اما در سال‌های گذشته بحران‌هایی مثل سیل و زلزله داشتیم. تجارب بسیاری در این زمینه وجود دارد که در موقعیت بحرانی چه سختی‌هایی داشتند. هدف اصلی ما برطرف کردن دغدغه‌های شرعی پیرامون این دستگاه است و خوشبختانه به نتایج خوبی نیز دست یافته‌ایم.

**در دوره‌های پیش از این دستگاه به‌صورت آزمایشی استفاده شده است
مدیرعامل سازمان فردوس‌های مشهد در مورد استفاده از این دستگاه گفت: در دوره‌های مدیریتی پیشین به‌صورت آزمایشی در مدت کوتاهی از این دستگاه در برخی موارد خاص استفاده شده است، اما اشکالاتی به آن وارد و متوقف شد. در دوره جدید تلاش کردیم با بررسی بیشتر و اخذ استفتائات از دفتر مقام معظم رهبری و مراجع عظام ایرادات مطرح شده را برطرف کنیم.

وی افزود: تقریباً تمام اشکالات دستگاه برطرف شده و نمایندگان مراجع نیز از آن بازدید و استفاده در مواقع بحران را تأیید کردند و امیدواریم در آینده نزدیک به‌طور رسمی از آن بهره‌برداری کنیم.

**اشکالات دستگاه تا دو ماه آینده برطرف می‌شود
شایعاتی از سال‌های قبل وجود داشت که دستگاه شستشوی مکانیزه اموات ساخت چینی‌هاست که مهدوی دامغانی در مورد آن می‌گوید: خیر این‌گونه نیست. این دستگاه را دانشگاه فردوسی ساخته و انگیزه ساخت آن به‌عنوان مکمل و کمک متصدی غسل میت است. الان هم مدعی هستند با تکنولوژی جدیدتر می‌توانند دستگاه دقیق‌تر و ظریف‌تری بسازند. قرار است تا دو ماه آینده اشکالات دستگاه برطرف و مجدد بررسی شود. نمایندگان همه مراجع تقلید معروف حال حاضر از دستگاه بازدید کردند و اگر دغدغه‌هایشان برطرف شود، مشکلی با فعالیت دستگاه ندارند.

به گفته وی برای رفع دغدغه‌ها هم فرایند شرعی باید ملاحظه شود که اشکالات برطرف و دغدغه مورد توجه قرار گیرد. نمایندگان مراجع خیلی با احتیاط و وسواس نگاه و بررسی کردند و نکاتی هم داشتند که خواستند تکمیل شود تا بررسی مجددی انجام دهند.

**استفاده از تکنولوژی تا جایی که خللی در مسائل شرعی پیش نیاید اشکالی ندارد
حجت‌الاسلام محمدحسین فلاح‌زاده، رئیس هیأت امنای مؤسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی نیز در مورد دستگاه مکانیزه شستشوی اموات می‌گوید: در عصر حاضر که دوران پیشرفت علم و فناوری است و ابزار و وسایل به کمک بشر آمده است، تا جایی که خللی در مسائل شرعی پیش نیاید استفاده از آن‌ها اشکالی ندارد.

به گفته وی در زلزله بم تعداد زیادی از اجساد تنها با تیمم دفن شدند، در صورتی‌که اگر وسیله و امکاناتی بود شاید اکثر آنها، غسل داده می‌شدند.

**غسل میت علاوه‌بر واجب کفایی امری عبادی است
فلاح‌زاده ادامه داد: غسل میت علاوه‌بر اینکه واجب کفایی است امری عبادی نیز محسوب می‌شود و باید با قصد قربت باشد، لذا بیشتر از یک سال است که در جلسات متعدد دستگاه مکانیزه تغسیل اموات مورد بحث بررسی قرار گرفته است. اصل اینکه دستگاهی به کمک انسان بیاید و امر غسل را راحت‌تر، سریع‌تر و حتی بهتر انجام دهد مورد قبول است. اشکالات آن نیز توسط سازمان فردوس‌ها تقریباً برطرف شده است و تنها چند مورد دیگر باقی مانده که آنها نیز رفع می‌شود.

مراجع تقلید چه می گویند؟
در موضوع استفاده از دستگاه مکانیزه شستشو برای اموات استفتائاتی نیز از مراجع تقلید به عمل آمده است. بررسی پاسخ مراجع نشان می‌دهد اکثر آنان مشروط به رعایت شرایط رساله، چنین رویه‌ای را مجاز شمرده‌اند که در اینجا به آنها اشاره می‌شود:

سؤال: نظر حضرتعالی درباره حکم شرعی غسل میت با دستگاه‌های مکانیزه آن هم بدون دخالت انسان که در برخی از غسالخانه‌ها رواج یافته است چیست؟

آیت‌الله سید علی خامنه‌ای: اگر با شرایطی که در رساله‌های عملیه ذکر شده است انجام شود مانع ندارد.

آیت‌الله العظمی سیستانی: اگر با شرایطی که در رساله‌های عملیه ذکر شده، باشد اشکال ندارد.

آیت‌الله مکارم شیرازی: در صورتی که تمام شرایط شرعیه مراعات شود و دستگاه به فرمان شخص مسلمانی کار شود مانعی ندارد.

آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی: در فرض سوال بنا بر احتیاط واجب، کفایت نمی‌کند.

آیت‌الله علوی گرگانی: اگر نیت و قصد غربت را مسلمان انجام دهد و سوئیچ دستگاه را مسلمان بزند اشکال ندارد.

آیت‌الله موسوی اردبیلی: اگر به نحوی باشد که عرفا صدق کند که انسان میت را غسل داده اشکال ندارد.