چشم انداز 2030؛ امید واهی سران سعودی

به گزارش «شیعه نیوز»، فارن پالیسی در گزارشی نوشت: افت سرمایه گذاری خارجی از 7.5 میلیارد دلار به 1.4 میلیارد دلار تنها در سال 2016، دستیابی به چشم انداز 2030 با هدف جذب 18.7 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی تا سال 2020 را به یک 'امید واهی' بدل کرده است.

 'جان هانا' از اعضای ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها در یادداشتی با عنوان 'ترامپ باید نگران تلاش های عربستان برای اصلاحات باشد' افزود: ایالات متحده علاقه فراوانی در کمک به 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی برای اجتناب از تصمیم های بد دارد.
اما برای کسانی همانند ما که از طرفداران و حامیان تلاش های اصلاحات گسترده ولیعهد سعودی بوده ایم، رویدادهای ماه های گذشته موجب نگرانی شده است.

در چند ماه گذشته شاهد موجی از اخبار بد بوده ایم و هرچند هنوز نمی خواهم دکمه هشدار را فشار دهم اما کسانی که تصور می کنند روند پیشرفت عربستان سعودی و ورود آن به قرن بیست و یک بدون هیچ شکستی به پیش خواهد رفت به یقین خود را به حماقت زده اند. لذا علائم هشدار دهنده کافی برای دولت ترامپ وجود دارد که دقت لازم را داشته باشد و مهمتر از همه، اقدامات بیشتری برای مهار برخی از اقدامات کمتر سازنده بن سلمان انجام دهد.
یکی از تازه ترین نشانه های هشدار آمیز تاخیر فروش سهام شرکت دولتی نفت 'آرامکو' بود.
اگر چه 'خالد الفالح' وزیر انرژی عربستان سعودی، پس از اعلام این تاخیر اصرار داشت درباره تعهد دولت عربستان به فروش 5 درصد از سهام آرامکو اصرار ورزد اما کمتر کسی از سخنان وی توجیه شد. اما تاخیر فروش سهام آرامکو تنها یکی از معوقه هایی بوده که به دنبال دیگر تعهداتی که انجام نشده به وقوع پیوسته است.
به گزارش رویترز، در ماه رمضان و با پایان ماه ژوئن، 'ملک سلمان' چندین شکایات از شاهزاده های سعودی، بانکداران و مدیران آرمکو در مورد تاخیر فروش آرامکو دریافت کرده است. نگرانی اصلی آنها این است که هرگونه نام نویسی درباره یکی از بزرگترین مبادلات سهام دنیا نیاز به افشای بی پرده معاملات مالی آرامکو دارد، که به طور بالقوه بی نظمی ها و ضعف هایی را نشان می دهد که نه تنها می تواند سبب شرمساری این شرکت بزرگ نفتی شود بلکه مشروعیت مجلس سعودی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
لذا ناظران ناگزیر از لغو فروش سهام این شرکت در حین اجرای اصلاحات بن سلمان شدند که می تواند ضربه جدی به اعتبار این ولیعهد جوان وارد کند. ولیعهد عربستان در واقع فروش سهام آرامکو را به عنوان منبعی مناسب جهت تامین مالی چشم انداز برنامه 2030 خود معرفی کرده است. او سهام کل این شرکت را 2 تریلیون دلار برآورد و اعلام کرده بود فروش بخشی از این سهام به ارزش 100 میلیارد دلار می تواند هزینه های هنگفت این برنامه را تامین کند.
اما اهمیت فروش این سهام فراتر از تامین مالی این برنامه بود و قرار بود این امر زمینه ای برای سرمایه گذاری خارجی فراهم کند که در واقع مشارکت آنها برای موفقیت چشم انداز 2030 ضروری است.
در واقع قرار بود فروش سهام آرامکو به عنوان نشانه ای از سوی این پادشاهی درچارچوب شفافیت و مطابقت آن با استانداردهای غربی و پاسخگویی در برابر قانون باشد.
اما تاخیر در فروش سهام آن تاثیر معکوس داشته و سرمایه گذاران به سرعت دریافتند که ارزش گذاری 2 تریلیون دلاری بن سلمان تنها یک بزرگنمایی بوده است. به جای آن دولت عربستان سعودی هم نه توضیحی مناسب درباره این تاخیر ارائه داد و نه تلاشی برای بیان نگرانی هایش درباره فروش سهام آرامکو کرد و در واقع این کشور به جای آنکه سعی کند دیوار بی اعتمادی شکل گرفته اطراف این پادشاهی را در هم بشکند، به تردیدها در این باره دامن زد.

اما در حال حاضر بن سلمان به دنبال کاهش تاثیر شکست فروش سهام آرامکو است و اصرار دارد با گرفتن وام های خارجی کنترل سهام شرکت 'سابک' شرکت پتروشیمی عربستان، را بدست گیرد و با استفاده از آن منابع چشم انداز 2030 را تامین کند. اما چنین جایگزینی نمی تواند چندان ایده آل باشد و سرمایه گذاران جهانی را به سوی خود جذب کند. مدیران هر دو شرکت آرامکو و سابک هم به صورت محرمانه در این باره اکراه خود را نشان داده و اعلام کرده اند هرگونه اقدامی که تاکنون انجام داده اند تنها در پیروی از فرمان سلطنتی بوده است.
از سوی دیگر تاخیر در فروش سهام آرامکو مهمترین نشانه ایجاد چالش برای اصلاحات عربستان سعودی در شش ماه گذشته بوده است و این همه ماجرا نیست. تنها چند هفته پیش از برداشته شدن قانون ممنوعیت رانندگی برای زنان در ماه ژوئن که می توانست دستاورد بزرگی در راستای اصلاحات مدنظر باشد، شماری از فعالان زن دستگیر شدند. اتهامات این زنان 'بی ثبات کردن پادشاهی' و 'اقدام علیه انسجام ملی' عنوان شده است و پیام این دستگیری ها بسیار روشن است: هر گونه تغییر اجتماعی از بالا به پایین، نه از طریق فعالیت های مدنی که از سوی پادشاهی باید انجام پذیرد.
در این میان انتقاد ملایم از عملکرد این پادشاهی در توئیتی از سوی وزارت امورخارجه کانادا سبب روشن شدن بخش دیگری از چهره بن سلمان شد. به دنبال این انتقاد، او یک شبه سفیر کانادا را از عربستان اخراج کرد، پروازهای عربستان به کانادا لغو شد، به دانشجویان سعودی بورسیه در کانادا دستور بازگشت داده شد و سرمایه گذاری ها در کانادا منتفی اعلام شد.
بنابراین برای مخاطب خارجی و به ویژه سرمایه گذاران غربی، ولیعهد سعودی نه تنها یک طرفدار اصلاحات، که یک مستبد متخاصم است که خیلی زود از کوره در می رود و تصمیم های آنی و غیر منطقی می گیرد.
در میان موج خبرهای بد درباره عدم جذب سرمایه های خارجی باید به فرار سرمایه های خارجی در طول دو سال گذشته نیز اشاره کرد و این عدد حدود 80 میلیارد دلار تنها در سال 2017 است و پیش بینی می شود در سالجاری به این عدد 65 میلیارد دلار دیگر اضافه شود هرچند فراموش نکنیم این عدد پیش از اخراج دیپلمات های کانادایی از عربستان پیش بینی شده بود و به طور قطع این اقدام تاثیر بسزایی در افت سرمایه گذاری سالجاری خواهد داشت.
از سوی دیگر ثروتمندان سعودی اعلام کرده اند حساب های بانکی آنها تحت نظارت قرار گرفته و انتقال پول نقد حتی به مبلغ ناچیز مورد بازجویی قرار می گیرد و انتقال های بزرگ نیز کاملا مسدود شده است.

مبادله ریال عربستان با ارزهای رایج خارجی انجام نمی گیرد و همه اینها با عنوان کنترل سرمایه توجیه می شود. بنابراین افت سرمایه گذاری خارجی از 7.5 میلیارد دلار به 1.4 میلیارد دلار تنها در سال 2016، دستیابی به چشم انداز 2030 با هدف جذب 18.7 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی تا سال 2020 را به یک 'امید واهی' بدل کرده است.
'فارن پالیسی' نام نشریه خبری سیاسی-اقتصادی است که بنیان‌گذاران آن'ساموئل هانتینگتون' و 'وارن منشل' می‌باشند. ان نشریه در سال 1970 بنیان نهاده شد. محتوای اخبار و گزارش های این نشریه بر امور جهانی، حوادث جاری و سیاست داخلی و بین المللی متمرکز است. 'موشه نعیم' از سال 2000 تا 2010 سردبیر آن بود. در سال 2008 شرکت واشنگتن پست متعلق به هلدینگ گراهام آنرا خریداری کرد، و از سال 2010 سوزان گلاسر سردبیر آن شد'.