استاد آمریکایی: یهودی‌ستیزی در اسلام جای ندارد

به گزارش «شیعه نیوز»، «پیتر وین»،  استاد تاریخ خاورمیانه در دانشگاه مریلند در کالج پارک آمریکا است. او تحقیقات زیادی درباره اسلام، مسلمانان و یهودیان در خاورمیانه انجام داده است. به اعتقاد او، آموزه‌های نژادپرستانه جایی در اسلام ندارند و عملکرد اروپایی‌ها باعث ایجاد یهودی‌ستیزی در جهان عرب شده است.

از نگاه پیتر وین دیپلمات‌های اروپایی نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا کرده‌اند. آنچه در ادامه می‌خوانید بخش‌هایی از مقاله او درباره تاریخ همزیستی مسلمانان و یهودیان و سهم اروپاییان در ایجاد اختلاف میان آنان است:

 امروزه، نه تنها منتقدان اسلام، پیروان این دین را به یهودی‌ستیزی متهم می‌کنند، بلکه مسلمانان رادیکال نیز از کتاب قرآن در این باره نقل قول می‌کنند. در حالیکه این اتفاقات، یک سوء‌استفاده جدید از مفاهیم قرآن کریم است. مسلمانان بیش از هزار سال تلاش کردند تا کلام خدا را به عنوان یک آموزه اخلاقی و قانونی مورد استفاده قرار دهند. در این سال‌ها حق تفسیر قرآن، تنها بر عهده محققان قرار داشت. این کار با رویکردی دموکراتیک انجام نشد اما تضمینی برای جلوگیری از گسترش تفاسیر افراطی و فردی بود. برای مثال، آیه‌هایی که علیه یهودیان در قرآن کریم وجود دارد، در جریان رویدادهای تاریخی نازل شده است. هنگامی که پیامبر(ص) از مکه به مدینه مهاجرت کرد، او با اهالی شهر از جمله یهودیان، پیمانی بست تا حقوق اجتماعی یکدیگر را رعایت کنند. اما هنگامی که یهودیان این معاهده را زیرپا گذاشتند، حضرت محمد(ص) و پیروانش از آنها انتقام گرفتند.

حساسیت نسبت به یهودیان در دوران ابتدایی ظهور اسلام به دلیل شرایط نامساعد جامعه و اقدامات یهودیان به وجود آمد. این مسئله مربوط به آن زمان بود و باید درک شود که در موقعیتی خاص اتفاق افتاد. با این حال، زندگی یهودیان در طول قرن‌ها حکومت اسلامی به شکوفایی فرهنگی، اقتصادی و علمی رسید. تقریبا بیشتر مورخان معتقدند که زندگی یهودیان در دوران حکومت اسلامی نسبت به زمان حکومت مسیحیان در اروپا بسیار بهتر بود. در دنیای اسلام نیز خشونت علیه پیروان مذاهب دیگر دیده می‌شد، اما مسلمانان بیشتر با مسیحیان و آموزه‌های تَثلیث مشکل داشتند که مشکوک به پرستش خدایان متعدد بودند. این پیشینه تاریخی باید در بحث‌های کنونی جامعه آلمان درباره یهودی‌ستیزی مهاجران مسلمان، در نظر گرفته شود. در اسلام هیچ سنت، مذهب یا آموزه‌ نژادپرستانه‌ای علیه یهودیان وجود ندارد. هرچند، در حال حاضر به طور گسترده در بیشتر کشورهای اسلامی این امر رایج است.

نژادپرستی و خشونت ناشی از آن قابل توجیه نیست، اما تعصبات ضد یهودی در میان مسلمانان باید به لحاظ سیاسی و اجتماعی و نه مذهبی بررسی شود. بدون در نظرگرفتن شرایط جهان عرب در قرن نوزدهم و بیستم، گسترش ایدئولوژی ضد یهود در کشورهای اسلامی قابل فهم نیست. برای اولین‌بار در سال ۱۸۴۰ در خاورمیانه، نفرت علیه یهودیان شکل گرفت. در این سال در سوریه یک کشیش مسیحی به نام پدر توماس ناپدید شد و گروهی از یهودیان متهم شدند که از خون این کشیش(به عنوان قربانی) برای پخت مصا یا نان فتیر استفاده کرده‌اند. این اعتقادات علیه یهودیان در قرون وسطی در اروپا شکل گرفته بود و برای حل آن در سوریه، کنسول‌ فرانسه وارد گود شد. در آن زمان، بیشتر شهروندان اروپایی به طور قانونی تحت حفاظت دیپلماتیک بودند، برخی یهودیان اروپایی که در سوریه سکونت داشتند نیز تابعیت اروپایی خود را حفظ ‌کرده بودند تا بر اساس کاپیتولاسیون عثمانیان، قوانین اروپایی به جای قوانین اسلامی بر آنان اعمال شود. بنابراین نماینده فرانسه توانست به طور مستقیم بر تحقیقات تأثیر بگذارد. در واقع برخی از مسیحیان وارد این بازی شدند، چرا که امیدوار بودند، امتیازات اقتصادی بیشتری از رقبای یهودی خود کسب می‌کنند.

در این شرایط، حاکم اسلامی در سوریه از تأیید حکم اعدام منصرف شد. احساسات در اروپا بالا گرفت و این امر باعث همبستگی بین‌المللی سران یهود شد، محکومان آزاد شدند اما اختلاف میان گروه‌های مذهبی نیز شدت گرفت. در همان سال‌ها، در شمال آفریقا که مستعمره فرانسویان بود، یهودیان بیشتر از همسایگان مسلمان خود، از مهاجران اروپایی می‌ترسیدند. اما یکی از تصمیمات آدولف کرمیو، وزیر دادگستری فرانسه باعث اختلاف میان یهودیان و مسلمانان شد. او موفق شد حق شهروندی کامل را برای یهودیان در الجزایر تهیه کند.