نظرات مراجع تقلید پیرامون امام زمان و منتظران

به گزارش «شیعه نیوز»،  مساله غیبت و ظهور ،زمان ظهور و کیفیت ظهور حضرت مهدی(عج) موضوعی است که همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان و به خصوص شیعیان بوده است و به موازات مساله غیبت، مساله انتظار و وظیفه منتظران نیز مطرح می شود. دیدگاههای محتلفی نیز در این باره بیان شده و می شود .

تصویری که ما از امام زمان(عج) گاه و بی گاه در اذهان ایجاد می‌کنیم، یک تصویر خیالی است که با واقعیت روایات، آیات و مفاهیم مورد پذیرش اعتقادی – اسلامی سازگار نیست و در نتیجه چون این تصویر یک تصویر خیالی و توهمی است، در واقع در انتظار امام زمانی که واقعاً حاضر است و وجود دارد نیستیم بلکه در انتظار یک امر موهومی هستیم که اصلاً وجود خارجی ندارد، و آنکه وجود خارجی دارد ما او را نمی‌شناسیم و با او ارتباط معنوی و معنایی نداریم و در واقع در انتظار او نیستیم. تصویر حقیقی امام زمان(عج) با همه ابعادش به جد بزرگشان حضرت رسول و ائمه طاهرین شباهت دارد. حضرت مهدی (عج) یک شخصیت انسانی با همه خصوصیات انسانی است که البته به آن مقام و منزلت رسیدن به واسطه فیض بین عالم بالا و عالم پایین است همچنان که اجداد آن بزرگوار این چنین بودند.

در ادامه نظرات تنی چند از مراجع تقلید درباره وظیفه منتظران در مقابل امام عصر(عج) رامی خوانید:

آیت الله العظمی وحید خراسانی: تلاش کنیم مقام امام زمان را بفهمیم

آیت الله العظمی وحید خراسانی در جای جای سخنان خود همواره بر شناخت امام زمان و شناساندن آن حضرت تاکید کرده و می گوید: مقام حضرت ولی عصر قابل وصف و درک نیست آنچنان که موسی(ع) وقتی مقام حضرت ولی عصر را مشاهده کرد، بعد از مقام کلیم اللهی آرزوی این مقام را نمود.

او در باب جایگاه اصحاب امام زمان(عج) هم آن را فوق ادراک انسان و غیرقابل وصف دانسته و می گوید: هریک از اصحاب حضرت ولی عصر(عج)، بواسطه آن حضرت، عقل چهل نفر را دارند؛ عمده این است که مقام آن حضرت را فهم کنیم.

این مرجع تقلید شیعیان گرچه زمان ظهور را غیرمعلوم می داند در عین حال بیان می کند: وقت ظهور روز عاشوراست. همان آنی که پرده خیمه را بالا زد، دید سر بریده روی نی است؛ همان آن او تکیه به خانه کعبه می دهد، بعد جمله ای که از زبان او در می آید: یا لثارات الحسین است.

او همچنین خطاب به منتظران آن حضرت می گوید: اگر می‌ خواهید با او باشید که با آن حضرت بودن منتهی الامال جمیع اولیاء خداست، هر روز آنچه میسر است برای آن حضرت قرآن بخوانید و آنهایی که نمی‌توانند سوره قل هو الله احد را در هر حال بخوانند و جمع بین این دو، نور علی نور است و به مقتضای روایت معتبره هر کس که این کارش باشد با اوست و با او بودن، با خدا و جمیع انبیاء و اوصیاء بودن است.

آیت الله العظمی وحید خراسانی بیان می کند: اگر کسی هر روز عزیزترین گوهر که کلام خداست، به آن حضرت هدیه کند، هر جمعه که صحیفه اعمال به نظر آن حضرت می‌رسد کرم او که مظهر جود خداست، با او چه می کند؟!

 

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: معرفت خود را به امام زمان و ولی دوران کامل و کامل تر کنیم

آیت الله صافی گلپایگانی با اشاره به روایتی در مورد افضل بودن انتظار فرج در میان دیگر اعمال ضمن بیان مختصاتی از حکومت مهدوی و مقایسه آن با حکومتهای مادی بیان می دارد: باید این مکتب به بشر، به زن، به مرد، به جوان، به سالمند، به همه تبلیغ شود، همه را باید امیدوار نمود تا فرهنگ انتظار، عمومی و همگانی باشد و ریشه یأس و ناامیدی، خودکشی، بی‌تفاوتی و سیر قهقرائی، سستی و گرفتاری به مواد مخدر، ملاهی و مناهی خشکانده شود.

او می افزاید: باید همه بدانند و باور کنند که تاریکی‌ها بر طرف می‌شود، بحکم «و یأبی الله الا أن یتمّ نوره» نور حقایق، نور اسلام، نور ایمان، نور عدل، و نور علم و معرفت کامل و سراسر جهان را فرا می‌گیرد.

این مرجع تقلید شیعیان عنوان می کند: امروز جامعه ما جوانان ما، همه ما، به آشنایی به این مکتب به دیدن این مدرسه الهی محتاجیم، باید معرفت خود را به امام زمان و ولی دوران کامل و کامل تر کنیم.

او با اشاره به حدیث نبوی «مَن مَاتَ وَ لَم یَعرِف إمام زَمانِه مَاتَ میتهً جاهلیهً» و نیز حدیث «فَلیَمُت إن شاء یَهودیّاً و إن شاء نَصرانیا» اظهار می کند: این تأکید بسیار هشدار دهنده است، باید امام زمان را بشناسیم، آیات و روایاتی را که مربوط به آن حضرت است بخوانیم، مطرح کنیم، در منابر، در سخنرانی‌ها و در مقالات این مقوله را شرح و بسط دهیم. راجع به غیبت آن حضرت و خصوصیات این عصر و امتحانات و برنامه‌هایی که هست و تخلیص و تمحیصی که پیش می‌آید آگاه باشیم. باید در حد توان به مقاصد آن حضرت آشنا شویم، از صدها کتاب که از پیش از ولادت آن حضرت تا زمان ما نوشته شده بهره بگیریم.

آیت الله العظمی صافی گلپایگانی ادامه می دهد: در حدیث است که از حضرت سیّدالشهداء امام حسین علیه السلام سؤال شد: «یابن رسول الله بأبی أنت و أمّی فما معرفه الله» معرفت خدا چیست؟ یعنی؛ به چه کامل می‌شود فرمود:«معرفه أهل کلّ زمان امامهم الذی یحب علیهم طاعته»، معرفت اهل هر زمان و عصر به امامشان معرفه الله است، چون بدون معرفت امام معرفت خدا چنان که سزاوار است فراهم نمی‌شود. «بکم عبدالله و بکم عرف الله»  بنابراین باید این فرهنگ امام شناسی که تکمیل خداشناسی، پیغمبر شناسی و اسلام شناسی است در جامعه هرچه بیشتر ترویج شود.

او عنوان می کند: باید منتظران آن حضرت، خطراتی که جوامع اسلامی را تهدید کرده و تا حد زیادی، بسیاری از جوامع را در ورطه ضعف و زبونی و اطاعت از کفار گرفتار کرده، شناسایی کنند و نگذارند جامعه ما و نسل جوان عزیز ما به آن مبتلا شوند. عصر غیبت، عصر تکلیف است؛ عصر اقدام و عمل، عصر امید به آینده و پیروزی حق بر باطل است. منتظر باشید و عمل کنید که خداوند می فرماید: (وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَری اللهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنونَ)

 

آیت الله شبیری زنجانی: ظهور منجی مورد قبول همه ادیان است

آیت الله شبیری زنجانی هم در گفتاری عمل فرد منتظر امام عصر را مشابه عمل فردی می داند که منتظر ورود میهمان است و می گوید: کسی که منتظر است باید در رفتار و عملش این انتظار دیده شود. کسی که میهمان دارد از رفتارش می توان فهمید که میهمان دارد، خانه را جارو می زند، غذا آماده می کند و امثال این کارها را انجام می دهد، یعنی از کارهایی که انجام می دهد می شود فهمید که این شخص منتظر میهمان است. منتظر امام زمان علیه السلام هم همینطور است. رفتاری انجام می دهد که می شود فهمید این شخص خودش را برای یک مسأله ای آماده می کند.

او عمل به دستورات شریعت را از ویژگی های منتظران دانسته و تاکید می کند: رضایت امام زمان (عج) در رضایت خداوند است و رضایت خداوند هم در عمل به دستورات اوست که توسط پیامبر اکرم (ص) به ما رسیده است.

این مرجع تقلید شیعیان درباره نشانه های ظهور بیان می کند: آنچه مسلّم است مسأله خاتمیت و ظهور آن حضرت است. برخی نشانه ها درباره ظهور زده می شود که سند آنها ضعیف است و البته نه باید آنها را رد کرد و نه باید آنها را تأیید کرد. این مسأله ظهور منجی در سایر ادیان هم وجود دارد و همه آن را قبول دارند.

 

آیت الله جوادی آملی: امام زمان را به حقیقت بشناسیم

آیت الله جوادی آملی مرجع تقلید شیعیان، تشرف بی‏واسطه و مستقیم به محضر امام زمان را در گرو لیاقت و شایستگی‏ هایی ویژه دانسته و می گوید: آنچه برای همگان ضروری و میسور است، ایجاد و حفظ ارتباط روحی و معنوی با آن حضرت (عج) است که در پرتو رعایت ادب حضور و ارتباط با آن حضرت (عج) تحصیل خواهد شد.

او عنوان می کند: انجام دادن مستحبات و اعمال صالح به نیابت از آن حضرت (عج) و اهدای ثواب آن به ارواح طیّب عترت طاهره علیهم اسلام از بهترین راه ‏هایی است که می ‏تواند ارتباط انسان با آن وجود مبارک را تأمین کند و بهترین حالت در چنین نیابتی، آن است که انسان در برابر عمل خویش از آن امام (عج) خواسته‏ ای نداشته باشد، چرا که از قدر عملش می‏ کاهد چون خواسته ما به قدر ادراک ماست و ادراک ما بیشتر به حجاب تمنیات ما محجوب است، مطلوب متوقّع ما نیز محدود خواهد بود، پس بهتر است که برابر این ادب، به پیشگاه آن حضرت (عج) چیز خاصی را پیشنهاد ندهیم و در انتظار عطای او باشیم چراکه آنچه آن حضرت (عج) به اقتضای سجیّه کریم خویش عطا می‏ کند ماندنی است.

این مرجع تقلید شیعیان عنوان می کند: از دیگر آداب حسنه در ارتباط با امام عصر عجل الله تعالی فرجه ادب برخاستن به احترام نام مبارک ولی‏عصرعجل الله تعالی فرجه است که در میان شیفتگان و پیروان خاندان عصمت علیهم السلام سنّتی دیرپا ست.

آیت الله جوادی آملی همچنین در باب شناخت امام عصر بیان می کند: شناخت بر دو قسم شناخت تاریخی و واقعی است که از قسم نخست مهم‏تر است. مسئله مهم این است که ما آن حضرت را به حقیقت بشناسیم و ایشان نیز ما را ببیند؛ نه اینکه ما حضرت را ببینیم.

در زمان پیامبرصلی الله علیه و آله و سلم (که مقامش از همه امامان بالاتر است) عده زیادی آن وجود مبارک را می ‏دیدند، اما خدای سبحان درباره آنها فرمود: ﴿و تراهم ینظُرُون اِلیک و هُم لایُبصرون﴾؛ آنها را می ‏بینی که به تو می ‏نگرند؛ ولی تو را نمی‏ بینند. اهل نظر هستند، اما اهل بصیرت نیستند. هنر این است که به گونه ‏ای باشیم که وجود مبارک امام زمان(علیه‌السلام) ما را ببینند اگر ما در مسیر صحیح حرکت کنیم، آن حضرت ما را می ‏بیند.

 

آیت الله مکارم شیرازی: منتظر واقعی حتما در صف اصلاح طلبان قرار گیرد

آیت الله مکارم شیرازی عقلانیت را لازمه انتظار بر می شمرد و می گوید: یکی از شاخصه های مهم عقلانیت در عصر انتظار بهره گیری از صنایع کنونى است که بسیارى از گره ها را از زندگى انسانها گشوده است، لیکن این جنبش صنعتى و تکامل تکنولوژى الزاماً باید از یک صافى دقیق بگذرد تا جنبه هاى ناسالم و زیان بخش آن حذف گردد و سرانجام در مسیر منافع انسانها و صلح و عدالت بسیج شود لذا بدون رهبرى عقل کارى از حس ساخته نیست، این رهبرى را در چند چیز مى توان خلاصه کرد «اصلاح ، تجرید، تعمیم، کلى گیرى و قانون سازى».

او خاطرنشان می کند: برای تحقق انتظار عقلانی قبل از هر چیز باید توانست بار سنگین  اصلاحات وسیعى را در جهان بدوش بکشیم، و این در درجه اوّل محتاج به بالا بردن سطح اندیشه و آگاهى و آمادگى روحى و فکرى براى همکارى در پیاده کردن آن برنامه عظیم است، تنگ نظرى ها، کوته بینى ها، کج فکرى ها، حسادت ها، اختلافات کودکانه و نابخردانه و به طور کلى هرگونه نفاق و پراکندگى با موقعیت منتظران واقعى سازگار نیست.

این مرجع تقلید شیعیان عنوان می کند: نکته مهم این جاست که منتظر واقعى براى چنان برنامه مهمى هرگز نمى تواند نقش تماشاچى را داشته باشد، باید حتماً در صف اصلاح طلبان قرار گیرد.

او می افزاید: براى تحقق بخشیدن به چنین انقلابى مردانى بسیار بزرگ و مصمم و بسیار نیرومند و شکست ناپذیر، فوق العاده، پاک و بلندنظر، کاملا آماده و داراى بینش عمیق لازم است و خودسازى براى چنین هدفى مستلزم به کار بستن عمیق ترین برنامه هاى اخلاقى و فکرى و اجتماعى است، این است معناى انتظار واقعى در ساحت عقلانیت.

 

آیت الله بهجت: عدم رویت امام زمان ناشی از نقص معرفتی ماست

آیت الله بهجت در کلامی پیرامون امام زمان (عج) بیان می کرد: ما امام زمان را نمی بینیم و کلام او را نمی شنویم اما او ما را می بیند و کلام ما را می شنود.

این مرجع فقید شیعیان تاکید می کند: ندیدن امام زمان(عج) ناشی از نقص معرفتی ماست یعنی ما آن معرفت لازم را کسب نکرده ایم.

او بیان می کرد: اگر بفرمایید چرا به آن حضرت دسترس نداریم، جواب شما این است که چرا به انجام واجبات و ترک محرمات ملتزم نیستند؟ او به همین از ما راضی است؛ زیرا «اورع الناس من تورّع عن المحرمات»؛ پرهیزکارترین مردم کسی است که از کارهای حرام بپرهیزد، ترک واجبات و ارتکاب محرمات، حجاب و نقاب دیدار ما از آن حضرت است.

آیت الله بهجت تاکید می کرد: از گناه ما و به خاطر اعمال ما است که آن حضرت [حضرت حجّت (علیه السلام)]، هزار سال در بیابان ها در به در و خائف است!

او زیاد صلوات فرستادن و اهدای آن به امام عصر(عج) مقرون با دعای تعجیل فرج و تشرف به مسجد جمکران و ادای نمازهای آن را عاملی موثر در زیارت امام عصر(عج) برشمرده است.