کنارگذاشتن ایران از مذاکرات سوریه هدف عربستان

برخی تحلیل گران معتقدند درگیری اخیر بین عربستان سعودی و ایران گره مشکلات خاورمیانه را تنگ‌تر کرده است و و هدف اصلی ریاض کنار گذاشتن تهران از گفت‌وگوهای صلح سوریه است.
ایران و عربستان عربستان به دنبال کنار گذاشتن ایران از گفت‌وگوهای صلح سوریه است

 خصومت دیرینه بین دو غول منطقه‌یی ریاض و تهران در زمانی که سعودی‌ها در دوم ژانویه نمر النمر، روحانی شیعه برجسته را اعدام کرد با قوای جدید شدت گرفت. این اعدام اعتراضات گسترده‌ای را در ایران به وجود آورد. جمعیت خشمگین به سفارت عربستان هجوم بردند. در اقدامی تلافی جویانه، عربستان سعودی روابط دیپلماتیک و تجاری را با ایران قطع کرد. بحرین، سودان و جیبوتی اقدام مشابهی صورت دادند. امارات متحده عربی هیات دیپلماتیکش در ایران را کاهش داد و کویت و قطر سفیران‌شان را از تهران فرا خواندند. هم‌چنین جنگنده‌های ریاض سفارت ایران در صنعا پایتخت یمن را بمباران کردند.

بوریس دولگوف، محقق برجسته موسسه مطالعات مشرق تحت نظر آکادمی علوم روسیه باور دارد که ریاض نگران است انقلاب اسلامی شیعه ممکن است به قلمرواش کشیده شود. شیعیان دراستان شرقی عربستان سعودی به کرات شورش کرده‌اند. ریاض به طور ثابت ارتش و پلیس را برای سرکوب این شورش‌ها اعزام می‌کند. در یمن سعودی‌ها در جنگ با شورشیان حوثی مورد حمایت ایران هستند. اعدام نمر النمر درست مانند حمله به سفارت ایران در صنعا انتظار می‌رفت تهران را برای انجام اقدامات غیردوستانه تحریک کند تا از این طریق اتحاد حامیان ریاض تقویت و موقعیت ایران در صحنه بین‌المللی از جمله در گفت‌وگوهای سازش سوریه در ژنو تضعیف شود.

دولگوف معتقد است تصمیم ریاض در بایکوت کردن بین‌المللی تهران در ایجاد یک جبهه ضد ایرانی از سوی کشورهای عرب به نوعی تایید می‌شود.

در اجلاس وزیران خارجه کشورهای عرب در شورای همکاری خلیج فارس در نهم ژانویه برای اتخاذ اقدامات مازاد برای مقابله با حملات ایران به سفارت تصمیماتی گرفته شد.

پیش‌تر ریاض خبر تشکیل ائتلاف ضد تروریسم متشکل از 34 کشور را اعلام کرد و از ایران برای حضور در این ائتلاف دعوتی صورت نگرفت.

دوگلوف به خبرگزاری تاس گفت: هدف واقعی این ائتلاف متحد کردن همه کشورهای عرب در برابر ایران و گروه‌های شیعه وفادار به این کشور است.

وی معتقد است: هیچ احتمالی وجود ندارد که مناقشه دیپلماتیک بین ایران وعربسان سعودی ممکن است به مرحله حساسی کشیده شود.

دوگلوف در این باره اضافه کرد: من از طریق تماس‌های شخصی‌ام با سیاتمداران ایرانی و متخصصان اطلاع یافتم که ایران علاقه‌ای به بدتر شدن روابط با ریاض ندارد. هیچ کس در جهان نیازی به رویارویی مستقیم بین این دو قدرت منطقه‌یی که در حال حاضر در جنگ غیر مسقیم با یکدیگر هستند، ندارد. با این وجود سعودی‌ها برای کسب رهبری جهان سنی به جنگ علیه شیعیان در یمن و حمایت از گروه‌های تندرو سوری ادامه خواهند داد. در حالی که ایران از نیروهای دولتی بشار اسد در سوریه حمایت می‌کند.

این محقق ادامه داد:‌ موج اخیر تنش‌ها بین ایران و عربستان سعودی ممکن است به گفت‌وگوهای صلح سوریه آسیب وارد کند.

ریاض و تهران فهرست‌های متفاوتی از سازمان‌های تروریستی و گروهای مخالف میانه‌رو که می‌توان بر سر آن به توافق رسید و افزایش تنش‌ها بین این دو ممکن است روند هماهنگ‌سازی این فهرست‌ها را متوقف سازد.

الکساندر ایگناتنکو، رییس موسسه سیاست و دین و عضو شورای ریاست جمهوری در امور همکاری متقابل با سازمان‌های مذهبی معتقد است که سعودی‌ها این اقدامات تحریک آمیز را برای دور دیگر گفت‌وگوهای گروه بین‌المللی حامیان سوریه که قرار است در 25 ژانویه در ژنو برگزار شود برنامه‌ریزی کرده‌اند.

ایگناتنکو در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس در این باره گفت: سعودی‌ها با اعدام نمر النمر روحانی مسلمان شیعه برای یک هدف این آشوب کنونی را بر پا کردند تا از طریق تحریک ایران برای انتقام‌جویی تهران را در مذاکرات صلح بدنام کنند.

او اضافه کرد:‌ ریاض انتظار داشت که در واکنش به اعدام این روحانی شیعه و حمله موشکی به سفارت ایران در صنعا حزب الله جنبش حامی ایران مقابله به مثل خواهد کرد و از این طریق سعودی‌ها دلایل کافی فراهم می‌کنند. تا این سازمان را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند. اگر حزب‌الله تروریستی اعلام شود تهران از گفت‌وگوهای صلح سوریه منع خواهد شد.

ایگناتنکو تصریح کرد: اصلی‌ترین هدف عربستان سعودی خارج کردن همه گروه‌های شیعه ایرانی، عراقی، افغان و پاکستانی از سوریه است که در این کشور می‌جنگند.

وی افزود: اما این ترفند عربستان سعودی کارگر نبود. پس از حملات موشکی به سفارت ایران در یمن ارزش جایگاه ریاض به مقدار زیادی سقوط کرد حتی سازمان دیده‌بان حقوق بشر طرفدار ایالات متحده ریاض را به استفاده از بمب‌های خوشه‌یی غیرقانونی متهم کرد.

ایگناتنکو در پایان اظهار کرد: من معتقدم که روسیه و ایالات متحده به عنوان بازگیران اصلی گفت‌وگوهای گروه بین‌المللی حامیان سوریه در ژنو باید دسیسه‌های عربستان سعودی علیه ایران را نادیده بگیرند.

انتهای پیام/ 852